Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, "İktisadi faaliyette kademeli normalleşme adımlarıyla birlikte mayıs ayında başlayan toparlanma güç kazanmaktadır. Kredi koşullarındaki iyileşme yurt içi talebi desteklemektedir." ifadelerine yer verildi.
Kurulun 23 Temmuz'daki toplantısına ilişkin yayımlanan özette,  haziranda tüketici fiyatlarının yüzde 1,13 arttığı, yıllık enflasyonun 1,23 puan  yükselerek yüzde 12,62 olduğu hatırlatıldı.

Yıllık enflasyonun işlenmiş gıda grubunda gerilerken, işlenmemiş gıda  grubunda artmaya devam ettiğine vurgu yapılan özette, böylelikle gıda  enflasyonunun yatay seyrettiği bildirildi.

Özette, enerji enflasyonunun; uluslararası ham petrol fiyatlarındaki  gelişmelere bağlı olarak yükseldiği, tüketici enflasyonunu ise sınırladığı  belirtilerek, "Birikimli döviz kuru etkileri ve salgına bağlı birim maliyet  artışları ile artan kredi imkanlarıyla belirli sektörlere yönelik talebin  güçlenmesi, temel mal enflasyonunu yukarı çeken temel unsurlar olmuştur. Hizmet  enflasyonu normalleşme sürecinin etkilediği kalemler öncülüğünde yükselmiştir. Bu  gelişmeler sonucunda çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve eğilimleri  artış kaydetmiştir." ifadelerine yer verildi.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun haziranda yüzde  12,93'e yükseldiği aktarılan özette, sebze grubu yıllık enflasyonunda gözlenen  belirgin artışla işlenmemiş gıdada yıllık enflasyonun 2,15 puan artarak yüzde  12,29'a çıktığı bildirildi.

Özette, diğer işlenmemiş gıda grubunda bakliyat, kuru yemiş ve pirinç  kalemlerindeki yüksek fiyat artışlarının haziranda da sürdüğü, kırmızı et  fiyatlarının ise gerilediğine işaret edilerek, şunlar kaydedildi:

"İşlenmiş gıda fiyatlarında ılımlı bir aylık artış gerçekleşmiş ve baz  etkisinin de desteğiyle yıllık enflasyon 2,09 puan düşüşle yüzde 13,41'e  gerilemiştir. Enerji fiyatları haziranda yüzde 2,62 artmış, grup yıllık  enflasyonu 3,89 puan yükselerek yüzde 9,12 olmuştur. Uluslararası petrol  fiyatlarındaki toparlanmanın devamı enerji fiyatlarındaki yükselişte belirleyici  olurken, şebeke suyu fiyatlarındaki artış da dikkati çekmiştir. Temel mal grubu  yıllık enflasyonu haziranda 2,14 puan artarak yüzde 11,39'a yükselmiştir. Bu  dönemde yıllık enflasyon, tüm alt gruplarda yükselmiştir. Fiyatlar üzerinde  birikimli döviz kuru etkileri ve salgına bağlı birim maliyet artışları ile  elverişli kredi koşullarına bağlı olarak bazı gruplara yönelik güçlenen talep de  etkili olmuştur. Bu kapsamda özellikle otomobil, beyaz eşya ile diğer elektrikli  ve elektriksiz alet fiyatlarındaki yükselişler öne çıkmıştır. Öte yandan, giyim  ve ayakkabı grubu fiyatlarında haziran ayında mevsimsel ortalamanın üzerinde bir  artış gerçekleşmiştir."

"İKTİSADİ FAALİYETTE MAYISTA DİPTEN ÇIKIŞ BAŞLADI"

PPK özetinde, hizmet fiyatlarının haziranda yüzde 2,09 arttığı, yıllık  enflasyonun 0,48 puan yükselişle yüzde 11,76'ya çıktığı belirtilerek, bu  gelişmede başta ulaştırma ve lokanta-otel olmak üzere kademeli normalleşme  kapsamında kapasite sınırlamasına tabi tutulan sektörlerin belirleyici olduğu  bildirildi.

Yıllık enflasyonda en yüksek artışın ulaştırma grubunda gözlendiğine  işaret edilen özette, yiyecek-içecek hizmetleri, konaklama, paket turlar ve  kişisel bakım hizmetlerinin de öne çıkan diğer kalemler olduğu aktarıldı.

Özette, bu dönemde haberleşme enflasyonunun düşük seviyesini korurken,  kira yıllık enflasyonunun gerilemeye devam ettiği belirtilerek, "Temmuz ayında  yıl sonu ve 12 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentileri yükselirken, 24 ay  sonrasına yönelik enflasyon beklentisi yatay seyretmiştir." denildi.

Enflasyonu etkileyen unsurlara da yer verilen özette, şunlar  kaydedildi:

"Son dönemde açıklanan veriler, iktisadi faaliyette mayıs ayında  dipten çıkışın başladığını teyit etmiştir. Sanayi üretim endeksi, mayıs ayında  mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış olarak bir önceki aya göre yüzde 17,6  artmıştır. Benzer şekilde, ciro endeksleri sanayi dışındaki sektörlerde de  düşüşün durduğunu göstermiştir. Ancak, mart-nisan dönemindeki daralmanın kısmen  telafi edilebilmiş olması, iktisadi faaliyetin mayıs ayında zayıf seyrettiğine  işaret etmiştir.

İktisadi faaliyette kademeli normalleşme adımlarıyla birlikte mayıs  ayında başlayan toparlanma güç kazanmaktadır. Kredi koşullarındaki iyileşme yurt  içi talebi desteklemektedir. Bu dönemde finansman koşullarına duyarlılığı yüksek  ve talebi ertelenmiş kalemlere yönelik kartla yapılan harcamalar hızlı bir  şekilde artarken, elektrik tüketimi de istikrarlı bir artış göstermektedir. Diğer  taraftan, ulaştırma, konaklama, yiyecek ve içecek hizmetleri gibi salgından en  çok etkilenen hizmet gruplarında zayıf seyir sürmektedir."

"VERİLER, TURİZM FAALİYETİNDE DİPTEN DÖNÜŞ SİNYALLERİ İÇERİYOR"

PPK özetinde, yüksek frekanslı verilerin ihracatta daha belirgin olmak  üzere dış ticaret hacminde toparlanmanın sürdüğüne işaret ettiği belirtildi.

İhracattaki iyileşmenin, bölgeler ve sektörler geneline yayıldığı  bildirilen özette, "Turizm gelirlerinde salgın hastalığa bağlı olarak gözlenen  düşüşe rağmen seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesiyle kısmi bir iyileşme  beklenmektedir. Nitekim yabancıların kartla yaptığı harcamalar ve diğer yüksek  frekanslı veriler turizm faaliyetinde henüz zayıf olmakla birlikte dipten dönüş  sinyalleri içermektedir." ifadeleri kullanıldı.

Özette, mal ihracatındaki toparlanma ve emtia fiyatlarının düşük  seviyelerinin, gelecek dönemde cari işlemler dengesini destekleyeceği  vurgulanarak, kurulun, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın sürekliliği ve  makrofinansal istikrar açısından cari işlemler dengesindeki seyrin önemine  dikkati çektiği aktarıldı.

Mevcut veriler ışığında iktisadi faaliyette 3. çeyrekte kayda değer  bir iyileşme öngörüldüğü belirtilen özette, şunlar kaydedildi:

"Salgın hastalığa bağlı gelişmelerin Türkiye ekonomisi üzerindeki  olumsuz etkilerinin sınırlandırılması amacıyla yakın dönemde uygulamaya konulan  parasal ve mali tedbirler, ekonominin üretim potansiyelini destekleyerek finansal  istikrara ve iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecine katkı yapmaktadır. Nisan  döneminde istihdam kayıpları hizmetler sektörü başta olmak üzere sektörler  geneline yayılarak devam etmiş ve işsizlik oranları yükselmiştir. İş gücüne  katılım oranındaki gerileme, işsizlik oranlarındaki artışı sınırlamaya devam  etmiştir. Öncü göstergeler, iktisadi faaliyetteki toparlanmayla yeni iş  ilanlarının arttığını ve istihdam imkanlarının kısmen iyileştiğini  göstermektedir. Kurul, kısa çalışma ödeneği başta olmak üzere işsizlik sigorta  fonu ve cari transferler aracılığıyla sağlanan desteklerin, hanehalkı gelir  kayıplarının sınırlanması ve istihdamın korunması açısından kritik rol oynadığı  değerlendirmesinde bulunmuştur."

Para Politikası Kurulu toplantı özetinde, küresel iktisadi faaliyete dair  belirsizlikler başta olmak üzere emtia fiyatlarına ilişkin aşağı yönlü risklerin canlılığını korumakta olup küresel enflasyon oranlarının 2020 yılında ılımlı bir görünüm sergilemesinin beklendiği kaydedildi.

Özette, corona virüs salgınına ilişkin gelişmelere bağlı olarak küresel büyümedeki  zayıflamanın yılın 2. çeyreğinde derinleştiği ifade edildi.

Ülkelerin attığı normalleşme adımlarıyla 3. çeyrekte kısmi toparlanma  sinyalleri gözlendiği aktarılan özette, salgının yayılımını devam ettirmesi ve  ikinci bir dalga yaşanma olasılığına bağlı olarak toparlanmaya ilişkin  belirsizliklerin yüksek seyrettiği vurgulandı.

Özette, salgının ve sağlık önlemlerinin tüketim alışkanlıkları ve  genel harcama davranışına olası etkilerine yönelik belirsizliklerin sürdüğüne  işaret edilerek, "Normalleşmenin uzun sürmesi veya önümüzdeki dönemde salgında  ikinci bir dalga görülmesi durumunda küresel ekonomide işaretleri görülmeye  başlanan toparlanma sekteye uğrayabilecek, küresel risk iştahında dalgalanmalar  gözlenebilecektir." denildi.

Haziran PPK toplantısını takip eden dönemde, OPEC  ülkelerinin nisanda  vardıkları anlaşmanın ikinci aşamasına geçip petrol arz kısıntısı miktarında  azalmaya gittiği, ayrıca toparlanmaya başlayan küresel faaliyete bağlı olarak ham  petrol fiyatlarının ılımlı bir şekilde arttığı anımsatılarak, şunlar kaydedildi:

"Petrol fiyatlarının bulunduğu seviye, küresel salgın öncesi dönemde  görülen seviyelerinin altındadır. Diğer taraftan, küresel iktisadi faaliyete dair  belirsizlikler başta olmak üzere emtia fiyatlarına ilişkin aşağı yönlü riskler  canlılığını korumakta olup küresel enflasyon oranlarının 2020 yılında ılımlı bir  görünüm sergilemesi beklenmektedir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler  genişleyici parasal ve mali adımlar atmaya devam etmektedir. Gelişmiş ülkelerde  uzun vadeli faiz oranları tarihsel düşük seviyelerdeki seyrini sürdürürken, gerek  merkez bankalarının açıklamaları gerekse piyasa beklentileri, düşük faiz  ortamının uzun bir süre devam edeceğine işaret etmektedir. Uygulanan  politikaların finansal piyasalar, büyüme ve istihdam üzerindeki etkinliği,  ülkeler itibarıyla salgının seyri ile politika alanının büyüklüğüne göre  farklılaşabilecektir."

"KREDİ BÜYÜMESİNİN İÇ VE DIŞ DENGEYE YANSIMALARI YAKINDAN TAKİP EDİLMEKTEDİR"

Özette, destekleyici politika önlemleri ve normalleşme adımlarının  yakın dönemde risk iştahında bir miktar artışı beraberinde getirmesine karşın  gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarının zayıf seyretmeye devam  ettiği belirtildi.

Küresel iktisadi faaliyet görünümüne ilişkin belirsizliklerin  sürmesinin, gelecek dönemde küresel risk iştahı ve gelişmekte olan ülkelere  yönelen portföy akımlarının dalgalı seyretmesine yol açabileceği uyarısında  bulunulan özette, "Son dönemde küresel gelişmelerin olumsuz etkileri bir miktar  hafiflemiş olmakla beraber küresel belirsizlikler yüksek seyretmektedir. Bu  doğrultuda, salgın hastalığın sermaye akımları, finansal koşullar, dış ticaret ve  emtia fiyatları kanalıyla oluşturmakta olduğu küresel etkiler yakından takip  edilmektedir. Merkez Bankası, salgının Türkiye ekonomisine etkilerini izleyerek  elindeki araçları fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları doğrultusunda  kullanmaya devam edecektir." ifadeleri kullanıldı.

Özette, parasal, finansal ve mali tedbirlerin yanı sıra kamu  bankalarının öncülüğünde ivme kazanan kredi genişlemesinin, reel sektöre kredi  akışının kesintisiz devamına ve iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecine önemli  katkı sağladığı vurgulandı.

Kefaletli kredi imkanıyla ağırlıklı olarak firmaların taleplerine  yönelik ivmelenen kredi büyümesinin, firma kredi talebinin doygunluğa ulaşmasının  ardından kamu bankalarının açıkladığı bireysel kredi paketleri ve tüketicilerin  ertelenmiş talebinin hayata geçmesiyle gücünü koruduğu aktarılan özette, şu  değerlendirmelerde bulunuldu:

"Kredi büyümesi ve kompozisyonunun, iç ve dış dengeye yansımaları  yakından takip edilmektedir. Toplam talep koşullarının sınırlayıcı etkisine  karşın salgına bağlı birim maliyet artışlarının yansımalarıyla çekirdek enflasyon  göstergelerinin eğilimlerinde yükseliş gözlenmektedir. Uluslararası emtia  fiyatları tüketici enflasyonunu sınırlamaya devam ederken, gıda enflasyonu  dönemsel ve salgına bağlı etkiler nedeniyle artmıştır. Salgına bağlı tedbirlerle  kısa vadede etkili olan arz yönlü unsurların, normalleşme sürecinin devamıyla  kademeli olarak ortadan kalkacağı öngörülmektedir. Nitekim öncü göstergeler,  normalleşme sürecinde kapasite kısıtlarına tabi olan hizmet gruplarındaki aylık  fiyat artışlarının yavaşlamaya başladığına işaret etmektedir. Yılın ikinci  yarısında talep yönlü dezenflasyonist etkilerin daha belirgin hale geleceği  öngörüsü korunmakla birlikte yakın dönemdeki gerçekleşmeler nedeniyle yıl sonu  enflasyon tahmini üzerindeki risklerin yukarı yönlü olduğu değerlendirilmektedir.  Bu çerçevede Kurul, enflasyon görünümünü etkileyen tüm unsurları dikkate alarak  politika faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir."

"DESTEKLEYİCİ LİKİDİTE ADIMLARI AŞAMALI BİR ŞEKİLDE GÖZDEN GEÇİRİLEBİLİR"

Özette, kurulun; enflasyondaki düşüş sürecinin devamlılığının, ülke  risk priminin gerilemesi, uzun vadeli faizlerin aşağı gelmesi ve ekonomideki  toparlanmanın güç kazanması açısından büyük önem taşıdığını değerlendirdiği  bildirildi.

Enflasyondaki düşüşün hedeflenen patikayla uyumlu şekilde  gerçekleşmesi için para politikasındaki temkinli duruşun sürdürülmesi gerektiğine  işaret edilen özette, "Bu çerçevede, parasal duruş, ana eğilime dair göstergeler  dikkate alınarak enflasyondaki düşüşün sürekliliğini sağlayacak şekilde  belirlenecektir. Merkez Bankası, fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları  doğrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir." denildi.

Özette, marttan itibaren uygulamaya konulan destekleyici likidite  adımlarının, normalleşme sürecinin gelişimine bağlı olarak aşamalı bir şekilde  gözden geçirilebileceği aktarılarak, şunlar kaydedildi:

"Salgın sonrası dönemde uygulanan maliye politikası tedbirlerinin  parasal ve finansal diğer tedbirlerle birlikte salgına bağlı iktisadi risklerin  sınırlanarak ekonominin üretim potansiyelinin desteklenmesine ve toparlanmanın  başlamasına önemli katkı sağlamıştır. Ekonominin toparlanma sürecinde para ve  maliye politikaları arasındaki eş güdümün sürdürülerek makro politika bileşiminin  enflasyondaki düşüşün devamını sağlayacak ve cari dengeyi destekleyecek şekilde  belirlenmesi, büyümenin sağlıklı ve istikrarlı bir şekilde sürdürülebilmesi  açısından büyük önem arz etmektedir. Önümüzdeki dönemde, salgına bağlı etkiler  nedeniyle toparlanması daha uzun sürebilecek sektörlerin desteklenmesi için  geçici ve hedefe yönelik maliye ve benzeri politika uygulamalarının kritik önemde  olduğu değerlendirilmektedir."

Özette ayrıca, açıklanacak her türlü yeni verinin ve haberin, kurulun  geleceğe yönelik politika duruşunu değiştirmesine neden olabileceği vurgulandı.