Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, "İktisadi faaliyette kademeli normalleşme adımlarıyla birlikte mayıs ayında başlayan toparlanma güç kazanmaktadır. Kredi koşullarındaki iyileşme yurt içi talebi desteklemektedir." ifadelerine yer verildi.
Kurulun 23 Temmuz'daki toplantısına iliÅŸkin yayımlanan özette,  haziranda tüketici fiyatlarının yüzde 1,13 arttığı, yıllık enflasyonun 1,23 puan  yükselerek yüzde 12,62 olduÄŸu hatırlatıldı.

Yıllık enflasyonun iÅŸlenmiÅŸ gıda grubunda gerilerken, iÅŸlenmemiÅŸ gıda  grubunda artmaya devam ettiÄŸine vurgu yapılan özette, böylelikle gıda  enflasyonunun yatay seyrettiÄŸi bildirildi.

Özette, enerji enflasyonunun; uluslararası ham petrol fiyatlarındaki  geliÅŸmelere baÄŸlı olarak yükseldiÄŸi, tüketici enflasyonunu ise sınırladığı  belirtilerek, "Birikimli döviz kuru etkileri ve salgına baÄŸlı birim maliyet  artışları ile artan kredi imkanlarıyla belirli sektörlere yönelik talebin  güçlenmesi, temel mal enflasyonunu yukarı çeken temel unsurlar olmuÅŸtur. Hizmet  enflasyonu normalleÅŸme sürecinin etkilediÄŸi kalemler öncülüÄŸünde yükselmiÅŸtir. Bu  geliÅŸmeler sonucunda çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları ve eÄŸilimleri  artış kaydetmiÅŸtir." ifadelerine yer verildi.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun haziranda yüzde  12,93'e yükseldiÄŸi aktarılan özette, sebze grubu yıllık enflasyonunda gözlenen  belirgin artışla iÅŸlenmemiÅŸ gıdada yıllık enflasyonun 2,15 puan artarak yüzde  12,29'a çıktığı bildirildi.

Özette, diÄŸer iÅŸlenmemiÅŸ gıda grubunda bakliyat, kuru yemiÅŸ ve pirinç  kalemlerindeki yüksek fiyat artışlarının haziranda da sürdüÄŸü, kırmızı et  fiyatlarının ise gerilediÄŸine iÅŸaret edilerek, ÅŸunlar kaydedildi:

"Ä°ÅŸlenmiÅŸ gıda fiyatlarında ılımlı bir aylık artış gerçekleÅŸmiÅŸ ve baz  etkisinin de desteÄŸiyle yıllık enflasyon 2,09 puan düÅŸüÅŸle yüzde 13,41'e  gerilemiÅŸtir. Enerji fiyatları haziranda yüzde 2,62 artmış, grup yıllık  enflasyonu 3,89 puan yükselerek yüzde 9,12 olmuÅŸtur. Uluslararası petrol  fiyatlarındaki toparlanmanın devamı enerji fiyatlarındaki yükseliÅŸte belirleyici  olurken, ÅŸebeke suyu fiyatlarındaki artış da dikkati çekmiÅŸtir. Temel mal grubu  yıllık enflasyonu haziranda 2,14 puan artarak yüzde 11,39'a yükselmiÅŸtir. Bu  dönemde yıllık enflasyon, tüm alt gruplarda yükselmiÅŸtir. Fiyatlar üzerinde  birikimli döviz kuru etkileri ve salgına baÄŸlı birim maliyet artışları ile  elveriÅŸli kredi koÅŸullarına baÄŸlı olarak bazı gruplara yönelik güçlenen talep de  etkili olmuÅŸtur. Bu kapsamda özellikle otomobil, beyaz eÅŸya ile diÄŸer elektrikli  ve elektriksiz alet fiyatlarındaki yükseliÅŸler öne çıkmıştır. Öte yandan, giyim  ve ayakkabı grubu fiyatlarında haziran ayında mevsimsel ortalamanın üzerinde bir  artış gerçekleÅŸmiÅŸtir."

"Ä°KTÄ°SADÄ° FAALÄ°YETTE MAYISTA DÄ°PTEN ÇIKIŞ BAŞLADI"

PPK özetinde, hizmet fiyatlarının haziranda yüzde 2,09 arttığı, yıllık  enflasyonun 0,48 puan yükseliÅŸle yüzde 11,76'ya çıktığı belirtilerek, bu  geliÅŸmede baÅŸta ulaÅŸtırma ve lokanta-otel olmak üzere kademeli normalleÅŸme  kapsamında kapasite sınırlamasına tabi tutulan sektörlerin belirleyici olduÄŸu  bildirildi.

Yıllık enflasyonda en yüksek artışın ulaÅŸtırma grubunda gözlendiÄŸine  iÅŸaret edilen özette, yiyecek-içecek hizmetleri, konaklama, paket turlar ve  kiÅŸisel bakım hizmetlerinin de öne çıkan diÄŸer kalemler olduÄŸu aktarıldı.

Özette, bu dönemde haberleÅŸme enflasyonunun düÅŸük seviyesini korurken,  kira yıllık enflasyonunun gerilemeye devam ettiÄŸi belirtilerek, "Temmuz ayında  yıl sonu ve 12 ay sonrasına iliÅŸkin enflasyon beklentileri yükselirken, 24 ay  sonrasına yönelik enflasyon beklentisi yatay seyretmiÅŸtir." denildi.

Enflasyonu etkileyen unsurlara da yer verilen özette, ÅŸunlar  kaydedildi:

"Son dönemde açıklanan veriler, iktisadi faaliyette mayıs ayında  dipten çıkışın baÅŸladığını teyit etmiÅŸtir. Sanayi üretim endeksi, mayıs ayında  mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış olarak bir önceki aya göre yüzde 17,6  artmıştır. Benzer ÅŸekilde, ciro endeksleri sanayi dışındaki sektörlerde de  düÅŸüÅŸün durduÄŸunu göstermiÅŸtir. Ancak, mart-nisan dönemindeki daralmanın kısmen  telafi edilebilmiÅŸ olması, iktisadi faaliyetin mayıs ayında zayıf seyrettiÄŸine  iÅŸaret etmiÅŸtir.

Ä°ktisadi faaliyette kademeli normalleÅŸme adımlarıyla birlikte mayıs  ayında baÅŸlayan toparlanma güç kazanmaktadır. Kredi koÅŸullarındaki iyileÅŸme yurt  içi talebi desteklemektedir. Bu dönemde finansman koÅŸullarına duyarlılığı yüksek  ve talebi ertelenmiÅŸ kalemlere yönelik kartla yapılan harcamalar hızlı bir  ÅŸekilde artarken, elektrik tüketimi de istikrarlı bir artış göstermektedir. DiÄŸer  taraftan, ulaÅŸtırma, konaklama, yiyecek ve içecek hizmetleri gibi salgından en  çok etkilenen hizmet gruplarında zayıf seyir sürmektedir."

"VERÄ°LER, TURÄ°ZM FAALÄ°YETÄ°NDE DÄ°PTEN DÖNÜŞ SÄ°NYALLERÄ° Ä°ÇERÄ°YOR"

PPK özetinde, yüksek frekanslı verilerin ihracatta daha belirgin olmak  üzere dış ticaret hacminde toparlanmanın sürdüÄŸüne iÅŸaret ettiÄŸi belirtildi.

Ä°hracattaki iyileÅŸmenin, bölgeler ve sektörler geneline yayıldığı  bildirilen özette, "Turizm gelirlerinde salgın hastalığa baÄŸlı olarak gözlenen  düÅŸüÅŸe raÄŸmen seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesiyle kısmi bir iyileÅŸme  beklenmektedir. Nitekim yabancıların kartla yaptığı harcamalar ve diÄŸer yüksek  frekanslı veriler turizm faaliyetinde henüz zayıf olmakla birlikte dipten dönüÅŸ  sinyalleri içermektedir." ifadeleri kullanıldı.

Özette, mal ihracatındaki toparlanma ve emtia fiyatlarının düÅŸük  seviyelerinin, gelecek dönemde cari iÅŸlemler dengesini destekleyeceÄŸi  vurgulanarak, kurulun, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın sürekliliÄŸi ve  makrofinansal istikrar açısından cari iÅŸlemler dengesindeki seyrin önemine  dikkati çektiÄŸi aktarıldı.

Mevcut veriler ışığında iktisadi faaliyette 3. çeyrekte kayda deÄŸer  bir iyileÅŸme öngörüldüÄŸü belirtilen özette, ÅŸunlar kaydedildi:

"Salgın hastalığa baÄŸlı geliÅŸmelerin Türkiye ekonomisi üzerindeki  olumsuz etkilerinin sınırlandırılması amacıyla yakın dönemde uygulamaya konulan  parasal ve mali tedbirler, ekonominin üretim potansiyelini destekleyerek finansal  istikrara ve iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecine katkı yapmaktadır. Nisan  döneminde istihdam kayıpları hizmetler sektörü baÅŸta olmak üzere sektörler  geneline yayılarak devam etmiÅŸ ve iÅŸsizlik oranları yükselmiÅŸtir. Ä°ÅŸ gücüne  katılım oranındaki gerileme, iÅŸsizlik oranlarındaki artışı sınırlamaya devam  etmiÅŸtir. Öncü göstergeler, iktisadi faaliyetteki toparlanmayla yeni iÅŸ  ilanlarının arttığını ve istihdam imkanlarının kısmen iyileÅŸtiÄŸini  göstermektedir. Kurul, kısa çalışma ödeneÄŸi baÅŸta olmak üzere iÅŸsizlik sigorta  fonu ve cari transferler aracılığıyla saÄŸlanan desteklerin, hanehalkı gelir  kayıplarının sınırlanması ve istihdamın korunması açısından kritik rol oynadığı  deÄŸerlendirmesinde bulunmuÅŸtur."

Para Politikası Kurulu toplantı özetinde, küresel iktisadi faaliyete dair  belirsizlikler baÅŸta olmak üzere emtia fiyatlarına iliÅŸkin aÅŸağı yönlü risklerin canlılığını korumakta olup küresel enflasyon oranlarının 2020 yılında ılımlı bir görünüm sergilemesinin beklendiÄŸi kaydedildi.

Özette, corona virüs salgınına iliÅŸkin geliÅŸmelere baÄŸlı olarak küresel büyümedeki  zayıflamanın yılın 2. çeyreÄŸinde derinleÅŸtiÄŸi ifade edildi.

Ülkelerin attığı normalleÅŸme adımlarıyla 3. çeyrekte kısmi toparlanma  sinyalleri gözlendiÄŸi aktarılan özette, salgının yayılımını devam ettirmesi ve  ikinci bir dalga yaÅŸanma olasılığına baÄŸlı olarak toparlanmaya iliÅŸkin  belirsizliklerin yüksek seyrettiÄŸi vurgulandı.

Özette, salgının ve saÄŸlık önlemlerinin tüketim alışkanlıkları ve  genel harcama davranışına olası etkilerine yönelik belirsizliklerin sürdüÄŸüne  iÅŸaret edilerek, "NormalleÅŸmenin uzun sürmesi veya önümüzdeki dönemde salgında  ikinci bir dalga görülmesi durumunda küresel ekonomide iÅŸaretleri görülmeye  baÅŸlanan toparlanma sekteye uÄŸrayabilecek, küresel risk iÅŸtahında dalgalanmalar  gözlenebilecektir." denildi.

Haziran PPK toplantısını takip eden dönemde, OPEC  ülkelerinin nisanda  vardıkları anlaÅŸmanın ikinci aÅŸamasına geçip petrol arz kısıntısı miktarında  azalmaya gittiÄŸi, ayrıca toparlanmaya baÅŸlayan küresel faaliyete baÄŸlı olarak ham  petrol fiyatlarının ılımlı bir ÅŸekilde arttığı anımsatılarak, ÅŸunlar kaydedildi:

"Petrol fiyatlarının bulunduÄŸu seviye, küresel salgın öncesi dönemde  görülen seviyelerinin altındadır. DiÄŸer taraftan, küresel iktisadi faaliyete dair  belirsizlikler baÅŸta olmak üzere emtia fiyatlarına iliÅŸkin aÅŸağı yönlü riskler  canlılığını korumakta olup küresel enflasyon oranlarının 2020 yılında ılımlı bir  görünüm sergilemesi beklenmektedir. GeliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkeler  geniÅŸleyici parasal ve mali adımlar atmaya devam etmektedir. GeliÅŸmiÅŸ ülkelerde  uzun vadeli faiz oranları tarihsel düÅŸük seviyelerdeki seyrini sürdürürken, gerek  merkez bankalarının açıklamaları gerekse piyasa beklentileri, düÅŸük faiz  ortamının uzun bir süre devam edeceÄŸine iÅŸaret etmektedir. Uygulanan  politikaların finansal piyasalar, büyüme ve istihdam üzerindeki etkinliÄŸi,  ülkeler itibarıyla salgının seyri ile politika alanının büyüklüÄŸüne göre  farklılaÅŸabilecektir."

"KREDÄ° BÜYÜMESÄ°NÄ°N Ä°Ç VE DIŞ DENGEYE YANSIMALARI YAKINDAN TAKÄ°P EDÄ°LMEKTEDÄ°R"

Özette, destekleyici politika önlemleri ve normalleÅŸme adımlarının  yakın dönemde risk iÅŸtahında bir miktar artışı beraberinde getirmesine karşın  geliÅŸmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarının zayıf seyretmeye devam  ettiÄŸi belirtildi.

Küresel iktisadi faaliyet görünümüne iliÅŸkin belirsizliklerin  sürmesinin, gelecek dönemde küresel risk iÅŸtahı ve geliÅŸmekte olan ülkelere  yönelen portföy akımlarının dalgalı seyretmesine yol açabileceÄŸi uyarısında  bulunulan özette, "Son dönemde küresel geliÅŸmelerin olumsuz etkileri bir miktar  hafiflemiÅŸ olmakla beraber küresel belirsizlikler yüksek seyretmektedir. Bu  doÄŸrultuda, salgın hastalığın sermaye akımları, finansal koÅŸullar, dış ticaret ve  emtia fiyatları kanalıyla oluÅŸturmakta olduÄŸu küresel etkiler yakından takip  edilmektedir. Merkez Bankası, salgının Türkiye ekonomisine etkilerini izleyerek  elindeki araçları fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları doÄŸrultusunda  kullanmaya devam edecektir." ifadeleri kullanıldı.

Özette, parasal, finansal ve mali tedbirlerin yanı sıra kamu  bankalarının öncülüÄŸünde ivme kazanan kredi geniÅŸlemesinin, reel sektöre kredi  akışının kesintisiz devamına ve iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecine önemli  katkı saÄŸladığı vurgulandı.

Kefaletli kredi imkanıyla ağırlıklı olarak firmaların taleplerine  yönelik ivmelenen kredi büyümesinin, firma kredi talebinin doygunluÄŸa ulaÅŸmasının  ardından kamu bankalarının açıkladığı bireysel kredi paketleri ve tüketicilerin  ertelenmiÅŸ talebinin hayata geçmesiyle gücünü koruduÄŸu aktarılan özette, ÅŸu  deÄŸerlendirmelerde bulunuldu:

"Kredi büyümesi ve kompozisyonunun, iç ve dış dengeye yansımaları  yakından takip edilmektedir. Toplam talep koÅŸullarının sınırlayıcı etkisine  karşın salgına baÄŸlı birim maliyet artışlarının yansımalarıyla çekirdek enflasyon  göstergelerinin eÄŸilimlerinde yükseliÅŸ gözlenmektedir. Uluslararası emtia  fiyatları tüketici enflasyonunu sınırlamaya devam ederken, gıda enflasyonu  dönemsel ve salgına baÄŸlı etkiler nedeniyle artmıştır. Salgına baÄŸlı tedbirlerle  kısa vadede etkili olan arz yönlü unsurların, normalleÅŸme sürecinin devamıyla  kademeli olarak ortadan kalkacağı öngörülmektedir. Nitekim öncü göstergeler,  normalleÅŸme sürecinde kapasite kısıtlarına tabi olan hizmet gruplarındaki aylık  fiyat artışlarının yavaÅŸlamaya baÅŸladığına iÅŸaret etmektedir. Yılın ikinci  yarısında talep yönlü dezenflasyonist etkilerin daha belirgin hale geleceÄŸi  öngörüsü korunmakla birlikte yakın dönemdeki gerçekleÅŸmeler nedeniyle yıl sonu  enflasyon tahmini üzerindeki risklerin yukarı yönlü olduÄŸu deÄŸerlendirilmektedir.  Bu çerçevede Kurul, enflasyon görünümünü etkileyen tüm unsurları dikkate alarak  politika faizinin sabit tutulmasına karar vermiÅŸtir."

"DESTEKLEYÄ°CÄ° LÄ°KÄ°DÄ°TE ADIMLARI AŞAMALI BÄ°R ŞEKÄ°LDE GÖZDEN GEÇÄ°RÄ°LEBÄ°LÄ°R"

Özette, kurulun; enflasyondaki düÅŸüÅŸ sürecinin devamlılığının, ülke  risk priminin gerilemesi, uzun vadeli faizlerin aÅŸağı gelmesi ve ekonomideki  toparlanmanın güç kazanması açısından büyük önem taşıdığını deÄŸerlendirdiÄŸi  bildirildi.

Enflasyondaki düÅŸüÅŸün hedeflenen patikayla uyumlu ÅŸekilde  gerçekleÅŸmesi için para politikasındaki temkinli duruÅŸun sürdürülmesi gerektiÄŸine  iÅŸaret edilen özette, "Bu çerçevede, parasal duruÅŸ, ana eÄŸilime dair göstergeler  dikkate alınarak enflasyondaki düÅŸüÅŸün sürekliliÄŸini saÄŸlayacak ÅŸekilde  belirlenecektir. Merkez Bankası, fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları  doÄŸrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir." denildi.

Özette, marttan itibaren uygulamaya konulan destekleyici likidite  adımlarının, normalleÅŸme sürecinin geliÅŸimine baÄŸlı olarak aÅŸamalı bir ÅŸekilde  gözden geçirilebileceÄŸi aktarılarak, ÅŸunlar kaydedildi:

"Salgın sonrası dönemde uygulanan maliye politikası tedbirlerinin  parasal ve finansal diÄŸer tedbirlerle birlikte salgına baÄŸlı iktisadi risklerin  sınırlanarak ekonominin üretim potansiyelinin desteklenmesine ve toparlanmanın  baÅŸlamasına önemli katkı saÄŸlamıştır. Ekonominin toparlanma sürecinde para ve  maliye politikaları arasındaki eÅŸ güdümün sürdürülerek makro politika bileÅŸiminin  enflasyondaki düÅŸüÅŸün devamını saÄŸlayacak ve cari dengeyi destekleyecek ÅŸekilde  belirlenmesi, büyümenin saÄŸlıklı ve istikrarlı bir ÅŸekilde sürdürülebilmesi  açısından büyük önem arz etmektedir. Önümüzdeki dönemde, salgına baÄŸlı etkiler  nedeniyle toparlanması daha uzun sürebilecek sektörlerin desteklenmesi için  geçici ve hedefe yönelik maliye ve benzeri politika uygulamalarının kritik önemde  olduÄŸu deÄŸerlendirilmektedir."

Özette ayrıca, açıklanacak her türlü yeni verinin ve haberin, kurulun  geleceÄŸe yönelik politika duruÅŸunu deÄŸiÅŸtirmesine neden olabileceÄŸi vurgulandı.