Petrol düşüyor, çekişme artıyor

Petrol  fiyatlarındaki düşüş, ekonomik gelirlerinin büyük bölümü petrole dayanan Petrol  İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi ülkelerde, atılması gereken adımlar  konusunda tartışmalar yaşanmasına yol açıyor.

Kasım ayından bu yana varil fiyatı yaklaşık yüzde 60 düşen petrol,  OPEC üyesi ülkelerin gelirlerinin azalmasına ve üye ülkeler arasında, petrol  arzının azaltılıp azaltılmayacağı konusunda görüş ayrılığı yaşanmasına neden  oluyor.

İran ve Venezuela gibi milli gelirleri petrol ihracatıyla doğrudan  bağlantılı olan OPEC ülkeleri, petrol üretiminin kısılmasını istiyor. Suudi  Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri ise düşük üretim maliyetleri ve  yüksek düzeydeki dolar rezervlerinin verdiği güvenle petrol fiyatlarındaki düşüşü  OPEC dışındaki ülkelerin petrol üretimlerini artırıp piyasalarda yüksek arz  oluşmasına bağlıyor ve petrol üretiminde kesintiye gidilmemesi gerektiğini  savunuyor.

İranlı yetkililer, düşen petrol fiyatları karşısında OPEC'in arzı  kısmama yönündeki kararını eleştirerek, bunun İran'ı köşeye sıkıştırmak için  atılmış politik bir karar olduğunu ve ülkenin buna boyun eğmeyeceğini belirtiyor.

İan'ın resmi enerji haber ajansı SHANA'nın haberine göre, Ekonomi  Bakanı Ali Tayyipniya, petrol fiyatlarının varil başına fiyatının 25 dolara  düşmesi durumunda bile İran bütçesinin kontrol altında tutulabileceğini söyledi.

Petrolün varil başına 40 dolara düşmesi durumunda İran'ın gelirlerinin  25 milyar riyal kadar düşeceğine dikkati çeken Tayyipniya, ülkenin petro-dolara  bağımlılığının azaltılması gerektiğini ifade etti.

İran Petrol Bakanı Bicen Zengene de petrol fiyatlarının düşmesinin hem  ekonomik hem de siyasi bir konu olduğunu savunarak, "Sonuç olarak bazıları  fiyatların yükselmesini istemiyor. OPEC ile görüşme halindeyiz. OPEC'in vereceği  kararlar doğrultusunda biz de kendi politikamızı belirleyeceğiz. Ancak şimdilik  üretim kapasitesini düşürme gibi bir kararımız yok" ifadelerini kullandı.

OPEC'in üretimi azaltmasına karşı çıkan Kuveyt Petrol Bakanı Ali Al  Umeyr ise İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin, petrol fiyatlarının son 6 ayda  yaşanan yüzde 60'a yakın düşüşüyle ilgili Suudi Arabistan ve Kuveyt'i eleştiren  açıklamalarına cevap olarak, "Biz kimseye karşı kötü niyet beslemiyoruz.  Kuveyt'in başkalarının petrol fiyatı savaşı diye gördüğünde yer alması mümkün  değil ve OPEC'in üretimi azaltmama kararının doğru olduğunu düşünüyoruz. Eğer ki  Kuveyt, üretimini azaltsaydı pazar payı diğer üreticilere gidecekti"  değerlendirmesinde bulunmuştu.

Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali el-Naimi de petrolün varil fiyatının  20 dolara düşmesi halinde bile OPEC'in üretimi kısmayacağını bildirmişti.

OPEC, 27 Kasım 2014'te yaptığı olağan toplantısında, düşen petrol  fiyatları karşısında üretimi kısmama kararı almış, haziran başındaki toplantısına  kadar günlük 30 milyon varil üretim yapılacağını açıklamıştı.

Tartışmaya ABD'de katıldı

Son olarak OPEC dışındaki en önemli petrol üreticilerinden ABD ise  piyasayı kendi dinamiklerine bırakarak petrol fiyatlarındaki düşüşe müdahale  etmeyeceğini duyurmuştu.

ABD Dışişleri Bakanlığı Enerji Kaynakları Bürosu Özel Temsilcisi ve  Uluslararası İlişkiler Koordinatörü Amos Hochstein, dün yaptığı açıklamada,  küresel piyasanın arz-talep dengesine cevap vereceğini belirtmişti. Son  zamanlarda yaşanan düşük petrol fiyatlarına rağmen Amerikan enerji piyasasının ne  kadar dirençli olduğunun kanıtlandığını kaydeden Hochstein, düşük perol  fiyatlarının yenilenebilir enerjiye olan eğilimi hem ABD'de hem de dünyada  arttırdığını ifade etmişti.

Kazanç sağlayan ekonomiler

Öte yandan, Çin ve Türkiye gibi petrol ithal eden ülkeler ise düşük  fiyatlar sayesinde kazançlı durumlarını sürdürüyor.

Dünyanın en büyük enerji tüketicisi olan Çin ise düşük petrol  fiyatları sayesinde petrol ithalatı ve üretim maliyetlerini azalttı ve geçen yıl  yaptığı petrol ithalatı maliyetini ise neredeyse yarıya düşürdü. Yaklaşık 4  trilyon dolar milli rezerve sahip Çin, rezervlerini daha verimli alanlara  yatırabilmek ve üretim kapasitesini daha etkin kullanabilmek için önemli bir  fırsat elde etmiş oldu.

Haziran ayında 115 dolar olan brent türü ham petrolün fiyatı geçen  hafta 50 doların altına gerilemişti. Petrolün varil fiyatı 48 dolar seviyesinde  işlem görüyor.