Hisse senedi yatırımcısına ilişkin teminat ve risk kontrolü, çalışmalarına başlanan yeni sistemle aracı kurumlardan Takasbank'a geçecek . Aracı kurumların, yönetim kurulu kararı alarak Trader'lara sağladığı serbestlik sona erecek.
AA muhabirinin aracı kurum ve Takasbank yetkililerinden edindiği bilgilere göre Takasbank, aracı kurum ve yazılım şirketlerine, hisse senedi alım satımında kullanılacak yeni teminatlandırma ve risk kontrol sistemi ile ilgili çalışmaların detaylarını bildirdi.
Eylül ayında ilk aşamasının devreye alınması planlanan yeni risk ve teminat takip sisteminin halen Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) olduğu gibi Takasbank tarafından yönetileceği ifade ediliyor.
Borsa İstanbul Pay Piyasası'nda işlem yapan yatırımcılar halen yüzde 20 teminat bulundurma zorunluluğunda olsalar dahi aracı kurumlar yönetim kurulu kararı almaları durumunda müşterilerinin çok daha düşük teminatlarla işlem yapmalarına izin verebiliyorlar. Aynı zamanda yatırımcıların risk ve teminatlarına ilişkin kontrolleri yapma sorumluluğu da aracı kurumlarda bulunuyor.
BORSA YATIRIMCISI DA "TEMİNAT TAMAMLAMA ÇAĞRISI" İLE TANIŞACAK
Yeni sistemin devreye alınması ile aracı kurumların müşteri bazlı teminatlandırma ve risk kontrolü serbestliklerine son verilecek ve sisteme gönderilecek tüm emirler ve yatırımcı pozisyonları Takasbank'ın belirlediği kriterlere göre kontrol edilecek. Böylece pay piyasası yatırımcısı da VİOP'taki gibi teminat tamamlama çağrısı ile tanışacak.
Takasbank tarafından, VİOP'ta gerçekleştirilen işlemler için şu an uygulanmakta olan portföy bazında teminatlandırma yöntemi kapsamında "Standard Portfolio Analysis of Risk" (SPAN) algoritması kullanılıyor. VİOP'ta SPAN sistemi ile anlık olarak teminat ve riskler hesaplanarak Takasbank tarafından yönetiliyor.
SPAN algoritmasında değişik fiyat ve volatilite değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum risk göz önünde bulundurularak, teminat tutarı portföy bazında hesaplanıyor ve anlık olarak takip ediliyor.
LİKİDİTE YARATAN TRADER'LAR OLUMSUZ ETKİLENECEK
Borsa uzmanları, pay piyasasında önemli derecede likidite sağlayan, günlük al-sat işlemi yapan Trader'ların bu karardan olumsuz etkilenebileceğini belirtiyor. Emir iletiminde özelikle yüksek volatilitenin olduğu zamanlarda hareket serbestliği sağlayan şu anki sistemin daha fazla işlem ve bekleyen emir olarak likiditeye katkı yaptığını ifade eden uzmanlar, VİOP'ta yeni yeni alışılan SPAN sisteminin pay piyasasında işlem hacmini negatif etkileyebileceğini dile getiriyor.
Uzmanlar, anlık olarak hesaplanan bir risk kontrolünün, Trader'ların birbirleri ve fonlara karşı yarış halinde yaptıkları işlemler açısından ellerini zayıflatacağını belirterek, teminatlandırma ve risk hesaplamasında kriterlerin kendi görüşleri de alınarak yapılmasını beklediklerini dile getiriyor.
