Borsa İstanbul AŞ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mehmet Hakan Atilla, "Borsada kısa vadeli al-satlar yerine, detaylı analiz yapan yatırımcılar, uzun vadede altından da dövizden de daha çok getiri elde edebiliyor" dedi.
Borsa Ä°stanbul AŞ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu BaÅŸkan Vekili Mehmet Hakan Atilla, Türkiye'nin finansal altyapısını saÄŸlayan en temel kurumlardan olan Borsa Ä°stanbul'un ulaÅŸtığı nokta ile bundan sonraki hedeflerini AA  muhabirine anlattı.

Geçen yıllarda yaÅŸanan ekonomik ve jeopolitik geliÅŸmelerin, finansal  piyasaların birçok farklı alanda global ve yerel riskleri yönetme konusunda  alışılagelmiÅŸ bakış açılarını terk etmesine neden olduÄŸunu belirten Atilla,  borsanın da bu çerçevede Türkiye'deki finansal mimariyi destekleyici ürün ve  hizmetleri, ulusal ve yurt dışı yerleÅŸik tüm yatırımcıların hizmetine sunduÄŸunu  ifade etti.

Atilla, Borsa Ä°stanbul'un gelecek dönemde uluslararası alanda daha  rekabetçi olması ve cazibesinin artırılması yönünde çalışmaların hızlandığını  aktararak, tanıtımı yapılan yeni finansal enstrümanların yanı sıra gözden  geçirilen düzenleme, uygulama ve yapılanmalarla Borsa Ä°stanbul'un yenilenerek  Ä°stanbul Finans Merkezi'nde yer almasının planlandığını söyledi.

Hakan Atilla, "ÖrneÄŸin, Borsa Ä°stanbul bünyesinde Döviz Swap  Piyasası'nın faaliyete geçmesiyle, yerli bankaların yabancı para ve Türk lirası  nakit akışlarını ihtiyaçları doÄŸrultusunda takas etmelerine imkan veren güvenilir  ve organize bir piyasa finansal sisteme kazandırılmış oldu." diye konuÅŸtu.

Swap piyasasının günlük ortalama iÅŸlem hacminin 10 milyar liraya  ulaÅŸtığını ifade eden Atilla, yeni kurulan bir piyasa için bu miktarın anlamlı  olduÄŸunu, ilerleyen dönemlerde daha da artmasını beklediklerini vurguladı.

"TLREF'E DAYALI MENKUL KIYMET Ä°HRAÇLARI 18 MÄ°LYAR LÄ°RAYI GEÇTÄ°"

Sistemin bir diÄŸer ihtiyacının da güvenilir ve ÅŸeffaf bir referans  faiz oranı olduÄŸunu belirten Atilla, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"BilindiÄŸi gibi adı sıklıkla manipülasyonlara konu olan LIBOR,  2021'den sonra artık yayınlanmayacak. Bu kapsamda pek çok ülkede ulusal referans  faiz oranına yönelik çalışmalar yürütülüyor; halihazırda ABD'de SOFR,  Ä°ngiltere'de SONIA, Ä°sviçre'de SARON, Avro Bölgesinde €STR yeni nesil referans  faiz olarak ilan edildi. BaÅŸka ülkelerde de benzer giriÅŸimler söz konusu. Biz de  Merkez Bankamızın repo piyasasında bankalara yönelik zorunlu karşılık  yükümlülüÄŸünü kaldırmasıyla birlikte, repo pazarlarını birleÅŸtirme ve likiditeyi  konsolide etme imkanına kavuÅŸtuk. Bundan sonra da, yeterli derinliÄŸe ulaÅŸan  piyasada gerçekleÅŸen iÅŸlemlere dayalı olarak hesaplanan Türk Lirası Referans Faiz  Oranı'nı (TLREF) oluÅŸturduk. Bu konuda emeÄŸi geçen ve sürecin temellerini atan  herkese teÅŸekkür ediyorum."

Atilla, TLREF'in yayınlanmaya baÅŸlamasıyla piyasa tarafından hızla  benimsendiÄŸini ifade ederek, hem kamu bankaları hem de özel bankalar tarafından  TLREF bazlı krediler verilmeye baÅŸlandığını belirtti.

TLREF'e dayalı tahvil ve bono ihraçları da yapıldığını kaydeden  Atilla, "2019'a baktığımızda TLREF'e dayalı olarak özel sektör tarafından 18  milyar liranın üzerinde ihraç yapıldığını görüyoruz. Bu ihraçların 1,5 milyar  liralık kısmının sermaye benzeri ihraç olması oldukça önemli, çünkü böylece  TLREF'le birlikte aynı zamanda finansal kuruluÅŸların sermaye yeterlilik rasyosuna  da katkı saÄŸlamış oluyoruz. 2020'de TLREF'e dayalı kredilerin ve ihraçların  katlanarak artmasını bekliyoruz. Hazinemiz de 2020 borçlanma programında ocak ayı  sonunda iki yıl vadeli ve TLREF'e dayalı bir ihraç gerçekleÅŸtireceÄŸini duyurdu."  ifadelerini kullandı.

"TÜREV ÜRÜN VE HÄ°ZMET YELPAZEMÄ°Z DE GENİŞLÄ°YOR"

Türev ürünlerin daha da çeÅŸitlendiÄŸini belirten Atilla, "Aralık  2019'da Borsa Ä°stanbul Grubu ÅŸirketlerinden Takasbank nezdinde Tezgahüstü Türev  Takasının yapılmaya baÅŸlanmasıyla birlikte, TL finansal mimari çalışmasında  önemli bir adım daha atılmış oldu. Böylece finansal kuruluÅŸlar, bilançolarında  oluÅŸan faiz risklerini döviz bazlı türev ürünler yerine tamamen TL bazlı  ürünlerle yönetme imkanına kavuÅŸtu. Finansal sistemde yabancı paranın ağırlığını  azaltma yönünde önemli bir adım atılmış oldu." diye konuÅŸtu.

Risk yönetimi açısından önemli bir rolü olan Vadeli Ä°ÅŸlem ve Opsiyon  Piyasası'nın (VÄ°OP) uluslararası sermaye piyasalarıyla entegrasyonun da oldukça  önemli bir husus olduÄŸuna dikkati çeken Atilla, ÅŸöyle devam etti:

"Bugünün yatırımcıları, tek bir piyasada tek bir pozisyon açmıyorlar. Dolayısıyla bizim de iÅŸlem yapılabilir saatlerimizi geniÅŸleterek geliÅŸmiÅŸ  ülkelerin borsalarıyla eÅŸanlı açık olduÄŸumuz zaman dilimini büyütmemiz lazım. Bu  sebeple önümüzdeki günlerde VÄ°OP'ta akÅŸam seansını devreye alacağız. Saat  19.00-23.00 zaman diliminde de piyasamızın açık olması sayesinde, örneÄŸin ABD  piyasasının gündüz seansında iÅŸlem yapan bir yatırımcının aynı anda Borsamızda da  iÅŸlem yapabilmesi mümkün olacak."

"BLOK ZÄ°NCÄ°R TABANLI VARLIK TRANSFER SÄ°STEMÄ° BÄ°GA HAYATA GEÇTÄ°"

Hakan Atilla, Borsa Ä°stanbul Grubu bünyesindeki Takasbank nezdinde  blokzincir tabanlı olarak hayata geçirilen BÄ°GA'ya (Bir Gram Altın) da deÄŸinerek,  "Bitcoin ile baÅŸlayan bir kripto birimleri çılgınlığı yaÅŸandı, fakat bir dayanak  varlığı olmayan tüm bu dijital birimler aynı zamanda olaÄŸanüstü fiyat  dalgalanmalarına da konu oldu. Varlığa dayalı bir birim geliÅŸtirmek bu açıdan  anlamlı." ifadesini kullandı.

"Yeni bir para birimi üretmek gibi hususlar bizim konumuz deÄŸil, fakat  tüm bunların arkasında yatan blokzincir teknolojisinin göz ardı edilmemesi  gerekiyor." diyen Atilla, BÄ°GA sayesinde, karşılığı fiziken Borsa kasalarında  saklanan ve standardı belli olan kaydi altının blokzincir teknolojisiyle farklı  birey ve kurumlar arasında transferinin mümkün hale geldiÄŸini kaydetti.

Böylece herhangi bir zaman kısıtı olmaksızın, 7 gün 24 saat ve iÅŸlem  mahremiyeti muhafaza edilerek farklı kiÅŸiler aralarında varlık transferinin  yapabilir hale geldiÄŸine iÅŸaret eden Atilla, "Uygulamaya alınan projeye ilk  etapta 6 banka katılım saÄŸladı. Böylece katılımcı bankalarla birlikte Türkiye’nin  finansal alanda bilinen ilk blokzincir ağı kuruldu. Takasbank tarafından sunulan  platformdan hizmet saÄŸlayacak katılımcı bankaların kendi sistemlerinde  yapacakları geliÅŸtirmelerle birlikte altın bakiyeleri katılımcı bankalar arasında  7/24 transfer edilebilecek." ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Atilla, borsanın en eski ve köklü piyasası olan pay piyasasının pazar  yapısını yatırımcı beklentileriyle uyumlu olarak Yıldız Pazar Grup 1, Grup 2 ve  Ana Pazar Grup 1, Grup 2 ÅŸeklinde yeniden yapılandırdıklarını hatırlatarak, bu  sayede benzer büyüklük, derinlik ve likiditeye sahip ÅŸirketlerin aynı grup  içerisinde yer aldığını, dolayısıyla yatırımcıların da kendi beklentilerine uygun  ÅŸirketleri bir arada görebildiklerine dikkati çekti.

"SON 18 YILDA TEMETTÜ VERÄ°MÄ° YÜKSEK ŞİRKETLERE YATIRIM Ä°YÄ° KAZANDIRDI"

Hakan Atilla, pay piyasasında iÅŸlem gören ÅŸirketlerin halka açık  kısmının büyük çoÄŸunluÄŸuna kurumsal ve yurt dışı yerleÅŸik yatırımcıların sahip  olduÄŸundan bahsederek, iÅŸlem hacminde ise daha çok kısa vadeli ve yerli bireysel  yatırımcıların hareketlerinin göze çarptığını söyledi.

Yatırımcıların uzun vadeli bir bakış açısıyla pay piyasasına  yaklaÅŸması gerektiÄŸini vurgulayan Atilla, ÅŸunları aktardı:

"Yatırım tavsiyesi olarak deÄŸil fakat çarpıcı bir örnek olması  açısından paylaÅŸmak gerekirse, çocuÄŸunun geleceÄŸi için 18 yıl önce her ay bir  çeyrek altın satın alan bir kiÅŸinin birikim tutarı bugün yaklaşık 100 bin lira  yapıyor. Bu kiÅŸi vadeli döviz mevduat hesabı açıp, aynı tutara denk gelen  miktarda dolar alıp vadeli mevduatın üzerine eklese birikim tutarı 75 bin liraya  ulaÅŸacaktı. Halbuki, temettü verimi yüksek olan 10 ÅŸirkete yatırım yapsa, elde  ettiÄŸi temettü gelirleriyle yine hisse yatırımı yaptığı varsayımıyla bugünkü  birikimi hem altının hem dövizin neredeyse toplam getirisine, yaklaşık 170 bin  liraya ulaşıyor. Dolayısıyla borsada kısa vadeli al-satlar yerine, detaylı analiz  yapan yatırımcılar uzun vadede altından da dövizden de daha çok getiri elde  edebiliyorlar. Son 18 yılda temettü verimi yüksek ÅŸirketlere yatırım iyi  kazandırdı."

Atilla, borsanın halk tarafından daha çok anlaşılması ve  sahiplenilmesi gerektiÄŸini vurgulayarak, "Borsayı uzun vadeli düÅŸünen ve finansal  göstergeleri güçlü ÅŸirketleri seçen yatırımcıların beklentilerinin  karşılanacağına inanıyorum." dedi.

"Ä°LGÄ°LÄ° TÜM KURULUŞLARLA TAM BÄ°R İŞ BÄ°RLİĞİ Ä°ÇERÄ°SÄ°NDEYÄ°Z"

Aynı zamanda Takasbank'ın da Yönetim Kurulu BaÅŸkanı olan Hakan Atilla, finansal istikrar için tüm kurumların üzerine düÅŸeni elinden geldiÄŸince yapmaya  gayret ettiÄŸini belirterek, gelinen aÅŸamada ilgili tüm kurumlarla tam bir iÅŸ  birliÄŸi içerisinde olduklarını vurguladı.

Atilla, "Repo piyasalarının konsolidasyonunda Merkez Bankamızın  zorunlu karşılık adımı oldukça önemliydi. Aynı ÅŸekilde pazar düzenlememizde  Sermaye Piyasası Kurulumuzun desteÄŸini ve Gelir Ä°daresi BaÅŸkanlığının toplu  (omnibus) hesaplar için düzenlemesini gözardı etmemek gerekir. Yapılan vergisel  düzenleme neticesinde, yabancı menkul kıymet saklama kuruluÅŸlarının toplu  (omnibus) hesap açarak devlet borçlanma kağıtlarına yatırım yapabilmelerinin yolu  açılmış oldu. Ä°lgili kurumlarla bu yönde görüÅŸmeler devam etmektedir." diye  konuÅŸtu.

Yalnızca düzenleyici kuruluÅŸlarla deÄŸil, piyasa oyuncularıyla da temas  halinde olduklarını anlatan Atilla, "Tezgahüstü türev takasında, bankalarımızla  sürekli istiÅŸare içerisinde olduk. Ekonomi birimleri arasındaki koordinasyonun  ülkemizin finansal dayanıklılığının artırılmasında kritik öneme sahip olduÄŸunu  düÅŸünüyorum." ifadesini kullandı.

Atilla, sermaye piyasalarının derinleÅŸmesi ve geliÅŸmesi için  gündemlerinde deÄŸerlendirmesini ve fizibilitesini yaptıkları baÅŸka projeler de  olduÄŸunu, fakat bu aÅŸamada söz konusu projelerden bahsetmek için erken olduÄŸunu  sözlerine ekledi.