Türkiye’de Ar-Ge hafızasını yaratmak vizyonu ile yola çıkan
“Turkishtime Türkiye Ar-Ge 250 Araştırması”, yedinci yılında da en
kapsamlı Ar-Ge tablosunu çıkararak 2019 verileri ile Türkiye’nin Ar-Ge
karnesini hazırladı. 2013 yılından bu yana Türkiye’de inovasyon ve
Ar-Ge’nin nabzını tutan tek kaynak olan Ar-Ge 250 Araştırması,
geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da Ar-Ge’deki trendleri ortaya
koyarken Türkiye’nin katma değer yolculuğunun hangi noktada olduğunu
da gözler önüne serdi. Bu yılki rapor T.C. Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı’ndan onaylı Ar-Ge merkezine sahip firmaların Ar-Ge 250
araştırması kapsamında yaptıkları bildirimler ile Türkiye ihracat
sıralamasındaki ilk 500 firma tarafından verilen bilgiler ve Borsa
İstanbul şirketlerinin Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptıkları
açıklamalardan yola çıkılarak hazırlandı. Araştırmanın temeli ise
firmaların 2019 yılında Ar-Ge harcamaları, 2020 yılı için planlanan
Ar-Ge harcamaları, Ar-Ge personel sayısı, 2019 yılında Ar-Ge
merkezlerinde alınan patent sayısı, faydalı model sayısı, tasarım
tescil sayısı, marka sayısı ve 2019 yılı Ar-Ge desteklerinden
yararlanma oranı oluşturdu.
Ekonomi ve İş Dünyası Portalı Turkishtime, bu yıl yedincisini
gerçekleştirdiği “Türkiye Ar-Ge Araştırması” ile bir kez daha
Türkiye’nin katma değer yolculuğunda nereye vardığını gözler önüne
serdi. Araştırmada, Ar-Ge ve yenilikçiliğin her geçen gün daha da
derinleştiği Türkiye’de firmaların bu alana yaptığı yatırımların
katlanarak arttığı gözlemlenirken araştırmaya konu olan 500 firmanın
2019 yılında Ar-Ge’ye 15 milyar 552 milyon TL’lik bir yatırım yaptığı
görüldü. Firmaların 2019 verilerinden hareketle, Ar-Ge’ye yapılan
yatırımın önemine dikkat çeken araştırmada bu yıl savunma sanayi
ağırlığını hissettirirken TUSAŞ, ASELSAN ve ROKETSAN ilk üçte yer
alan isimler oldu.
Liderlik koltuğuna savunma sanayinin mihenk taşlarından biri olan
TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TAİ) geçerken, 2018 yılında
Ar-Ge’ye 1 milyar 576 milyon TL harcayan firma, 2019 yılında bu rakamı
3 milyar 14 milyon TL’ye çıkararak Ar-Ge alanındaki harcamalarını
yüzde 91,2 artırmış oldu. Dünyanın yakından takip ettiği projeleri
geliştirmek için Ar-Ge yatırımlarına hız kesmeden devam ettiklerini
belirten TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil,“TUSAŞ olarak 2018
yılında 1.5 milyar lira olan Ar-Ge harcamalarını 2019 yılında ikiye
katlayarak, Ar-Ge ve inovasyon projelerinde toplamda 3 milyar TL’nin
üzerinde bir harcama gerçekleştirdik. Böylece 2019 yılındaki toplam
cironun yüzde 34.4’ünü Ar-Ge harcamalarına ayırmış olduk” dedi.

HAVELSAN LİSTEDE DÖRT BASAMAK YÜKSELDİ

2018 yılının lider ismi Aselsan 2019 yılında listenin ikinci
sırasına yerleşirken firmanın söz konusu dönemde Ar-Ge’ye 2 milyar 975
milyon TL ayırdığı görüldü. Firma, her ne kadar listede ikinciliğe
gerilese de yaptığı Ar-Ge yatırımlarını 2018 yılına nazaran yüzde 37,6
oranında artırmayı başardı. Bir önceki araştırmanın dördüncü sırasında
yer alan Roketsan, bu yıl listede üçüncülüğe yükselen isim oldu. 2018
yılında 512 milyon 109 bin TL olan Ar-Ge harcama tutarını 2019 yılında
525 milyon 252 bin TL’ye çıkaran firma, böylece yüzde 2,6’lık bir
artışla listede üçüncülük koltuğuna yerleşti. Listenin dördüncü
sırasına yerleşen Turkcell, 397 milyon 237 bin TL olan Ar-Ge rakamını
2019 yılında yüzde 16,4’lık büyüme ile 462 milyon 477 bin TL’ye
taşıdı. Listedeki sıralamada bu yıl sıçrama yaşayan firmalardan biri
Havelsan oldu. 2018 yılında gerçekleştirdiği 302 milyon 391 bin TL’lik
Ar-Ge harcaması ile listenin dokuzuncu sırasında yer alan Havelsan, bu
yıl yüzde 51,6’lık artışla söz konusu rakamı 458 milyon 482 bin TL’ye
çıkarırken listede de dört basamak yukarı çıkarak, beşinciliğe
yükseldi. Listenin ilk 10’unda Havelsan’ı sırasıyla Ford (6.), Vestel
(7.), Tofaş (8.), TEI TUSAŞ (9.) ve Mercedes Benz (10.) takip etti.


SAVUNMA SANAYİİ İLK 50’DEN YÜZDE 62.8 PAY ALDI

Araştırmada ilk 50 firmanın yaptığı Ar-Ge yatırım toplamının
2018’de yüzde 56,2’sini oluşturan savunma sanayinin payının 2019’da
yüzde 62,8’e kadar çıktığı görüldü. Türkiye’deki Ar-Ge büyümesini uzun
yıllardır savunma sanayi ile birlikte gerçekleştiren ilk 50’deki
otomotiv ve beyaz eşya firmalarının toplamları nominal olarak 2019
yılında sırasıyla yüzde 2,0 ve 2,1 oranlarında küçüldü. Uzmanlar bunda
Ford Otosan, Arçelik ve Vestel Beyaz Eşya gibi o sektörlerin
lokomotiflerinin yatırımlarının limitli kalmasının etkili olduğunu
belirtiyor. Savunma sanayinin aksine yurt içi ve dışı piyasa
daralmalarından direkt etkilenen ve kâr marjları giderek azalan özel
sektör firmalarının bu olumsuz durumda Ar-Ge yatırımlarını mecburen
azaltabildiklerini ifade eden uzmanlar, bunun ülkemizin teknolojik
gelişimi için olumsuz bir durum olduğuna dikkat çekiyor.

ASELSAN, PROJE SAYISINDA LİDERLİĞİ ELDEN BIRAKMIYOR

Ar-Ge harcamasında bu yıl ikinci sırada yer alan Aselsan, konu
proje sayısına geldiğinde zirvedeki isim oldu. Firma 2019 yılında
yürüttüğü 620 proje ile “Ar-Ge 250” araştırmasının proje sıralamasında
liderliği elden bırakmadı. Proje sayısına göre sıralamada Aselsan’ı
Vestel takip ederken firma, 352 proje ile ikinciliğe yerleşti. Deva
Holding’in 265 proje ile üçüncü sırada yer aldığı listede Dyo Boya
(130), Roketsan (113), Hidromek (133), Tusaş (111), Argis (103) ve
Asaş (95) ilk 10’a giren isimler oldu.
2019 yılında Ar-Ge merkezinde çalışan lisans ve üstü personel
sayısına göre yapılan sıralamada birinci sırada yer alan Aselsan, 3
bin 947 personel ile Ar-Ge merkezinde yürüttüğü projeler kadar
nitelikli istihdama da ne kadar önem verdiğini rakamlarla ortaya
koymuş oldu. Ar-Ge’nin bu yılki zirvedeki ismi olan Tusaş ise
Aselsan’ın ardından gelerek 2 bin 871 lisans ve üstü personel ile
listenin ikinci sırasına adını yazdırdı. Genel sıralamada beşinci
sırada yer alan Havelsan, lisans ve üstü personel sayısına (1248) göre
yapılan sıralamada ise üçüncü oldu. Havelsan’ın ardından Ar-Ge
merkezinde istihdam ettiği 1105 lisans ve üstü personel ile listede
kendine dördüncü sırada yer bulan Turkcell, böylece dördüncü olarak
yer aldığı genel sıralamayla benzer bir performans göstererek aynı
sırada yer almış oldu.

TURKCELL, PATENT SAYISIYLA LİDERLİK KOLTUĞUNDA

Ar-Ge’de istihdam ettiği 979 kadın çalışan sayısıyla birinci
sırada yer alan Aselsan’ı 636 ile Tusaş izledi. Listenin üçüncü
sırasında bulunan Turkcell ise 405 kadın çalışan sayısıyla ilk üçte
kendine yer buldu. Ar-Ge’de çalışan kadın sayılarına göre 2019 Ar-Ge
250 listesinde ilk 10’a giren diğer isimler sırasıyla Logo Yazılım
(334), Havelsan (320), Netaş (309), İsmini Açıklamak İstemeyen firma
(294), Roketsan (272), Vestel (193) ve Siemens (150) oldu.
Ar-Ge merkezinde alınan patent sayısına göre Türkiye’nin lideri
Turkcell. Sektörel sıralamada telekom firmaları arasında birinci
sırada yer alan Turkcell, 2019 yılında aldığı 142 patent ile sektörel
sıralamadaki birinciliği ile aynı performansı göstererek bu listenin
de başında yer aldı. 2019 yılında aldığı 36 patent ile ikinci sırada
yer alan Netaş’ı sırasıyla Eczacıbaşı, Vestel, BSH, Anadolu Isuzu,
Tofaş, Tırsan, MAN ve Türk Traktör takip etti.

YAZILIMDA AR-GE YATIRIMLARI ARTIŞTA

Dünya trendlerine uygun olarak Türkiye’deki yazılım sektöründe
Ar-Ge yatırımlarının arttığına dair sinyallerin görüldüğü Ar-Ge 250
Araştırması, Logo (171.825.277 TL) ve Softtech (243.402.663 TL) gibi
yazılım firmalarının ve Turkcell Teknoloji’nin (462.477.446 TL) Ar-Ge
yatırımlarının arttığı gözlemlendi. Bu noktada uzmanlar dünyada
Ar-Ge’si en hızlı gelişen sektörlerin yazılım, ERP ve yapay zeka
sektörleri olduğunu düşündüğümüzde ülkemizin de bu sektörlerde gelişme
kaydetmesini sevindirici bir gelişme olarak yorumluyor.

EN ÇOK AR-GE HARCAMASI YAPAN 10 FİRMA
2019 yılı Ar-Ge harcama tutarı (TL)

Tusaş Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TAİ)
3.013.816.010

Aselsan Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
2.975.377.381

Roketsan Roket San. ve Tic. A.Ş.
525.251.883

Turkcell Teknoloji Araştırma ve Geliştirme A.Ş.
462.477.446

Havelsan Hava Elektronik San. ve Tic. A.Ş.
458.482.341

Ford Otomotiv San. A.Ş.
419.583.000

Vestel Elektronik Sanayi ve Tic. A.Ş.
360.036.271

Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.
355.167.000

TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI).
313.617.779

Mercedes Benz Türk A.Ş.
291.148.924

Foreks Haber Merkezi ( haber@foreks.com )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey