VakıfBank Kültür Yayınları’nın okurla buluşturduğu “Utanç:
Sosyo-Kültürel Bir Fenomen” yayımlandı. Doç. Dr. Murat Önderman
kitabında, utanç kavramını öznel, toplumsal ve kişiler arası
etkileşimler bağlamında türlerine ayırarak değerlendiriyor, zengin
örneklemelerle derin bir incelemede bulunuyor.

VakıfBank Kültür Yayınları’nın okurla buluşturduğu “Utanç:
Sosyo-Kültürel Bir Fenomen” yayımlandı. Doç. Dr. Murat Önderman
kitabında, utanç kavramını öznel, toplumsal ve kişiler arası
etkileşimler bağlamında türlerine ayırarak değerlendiriyor, zengin
örneklemelerle derin bir incelemede bulunuyor.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın yayımladığı Doç. Dr. Murat
Önderman’ın yeni kitabı “Utanç: Sosyo-Kültürel Bir Fenomen”, sıra dışı
bir çalışma olarak öne çıkıyor. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler
Fakültesi öğretim üyesi Önderman, utancı öznel, sosyal, kolektif ve
özneler arası açılardan inceliyor, utancı özellikle toplumsal kontrol
mekanizması olarak gördüğünü ifade ediyor.

Birçok başlıkta değerlendirme

Önderman kitabında utancın toplumsal boyutunu, mekanizmalarını,
yönelimini, kültürel, ahlaki ve benlik ilişkisini sıralıyor, utancı
birçok başlıkta anlatıyor. Önderman’a göre utanç ve suçluluk
deneyimleri, farklı kültürlerdeki ahlaki yönelimlerle ve bu kültürler
tarafından biçimlendirilen ahlaki benlik tipleriyle yakından ilişkili.
Önderman: “Benlik, bu metinde, daha çok, kültürel bir fenomen olarak
ele alınmıştır. Bu anlamıyla benlik, bir kişinin kendisiyle ve
toplumla ilişkisiyle ilgili kültürel tanım ve yönelimlerle
bağlantılıdır” diyor.

“Kültür tarihsel bir fenomendir”

Önderman, utanç duygusunun benlikle kültür arasındaki ilişkilerin
incelenmesi bakımından, diğer birçok duyguya kıyasla oldukça uygun
olduğunu söylüyor. Bir kültürün, utanç veya suçluluk kültürü olarak
nitelendirilebildiğini belirten Önderman, bu nedenle kitapta utancın
daha çok sosyo-kültürel boyutu üzerinde durarak şu satırları
kaydediyor: “Öncelikle, burada, kültürün değersel değil, betimsel
yönlerine ağırlık verildiğini belirtmek istiyorum. Keza kültür
monoblok veya bir bütün olarak ele alınmamakta, birbiriyle uyuşmayan
farklı eğilimleri içinde barındırabildiği varsayılmaktadır. Günümüzün
büyük toplumlarında toplumsal kültür, ne Durkheim’ın ileri sürdüğü
kadar çatışmasız ve holistik ne de yapısalcılık sonrasında savunulduğu
kadar karmaşık ve dağınık. Yine de kültürler farklı, hatta uzlaşmaz
unsurları barındırabiliyor. Kültür, birbiriyle çelişen bazı etkilerde
de bulunabilir. Kültür tarihsel bir fenomendir ve tümüyle tutarlı ve
uyumlu öğelerden oluşmaz. Buna karşılık, çoğu kültürde bazı baskın
eğilimleri saptamak mümkün. Dolayısıyla kültürler tam anlamıyla hibrit
de değiller. Kültür çok parçalı da olsa, bazı parçalar diğerlerinden
‘daha büyük.’ Bunun dışında, kültür, bu metinde, sosyal süreçlerden
oldukça özerk bir fenomen olarak ele alınmaktadır.”

Bireyler kolektif bilincin temsilcisi


Önderman, birçok duygunun ve utancın sosyal faktörlerin katkısını
saptamadan anlaşılamayacağına dikkat çekiyor. Önderman, şöyle devam
ediyor: “Bazen tüm duygular, bazen de aralarında utanca da yer verilen
‘sosyal duygular’, bu tür yaşantılarda başkalarının oynadıkları rol
nedeniyle, literatürde ‘sosyal’ olarak nitelenmiştir. Ne var ki,
sosyal olanın etkisi veya kapsamı, yalnızca içsel veya dışsal
nesnelerle kurulan imgesel veya aktüel kişilerarası ilişkilerle
sınırlı değildir. Sosyal etmenler bizim kendimizle kurduğumuz
ilişkinin biçimini büyük ölçüde etkilediği gibi, başkaları ne aktüel
ne de imgesel olarak bir gözleyici sıfatıyla bulunmaksızın
hissedebileceğimiz tamamen öznel utanç yaşantısında bile iş
başındadır. Burada bireyler, kendileri karşısında da kolektif bilincin
bir temsilcisi gibi davranırlar…“



Foreks Haber Merkezi ( haber@foreks.com )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey