TURKIYE CUMHURIYET MERKEZ BANKASI`NIN 2013 YILIS ILK CEYREK ODEMELER DENGESI
RAPORU YAYIMLANDI.

RAPORUN GENEL DEGERLENDIRME BOLUMU ASAGIDA BULUNUYOR:

CARI ISLEMLER DENGESI 2013 YILI ILK CEYREGINDE, ARTIS BEKLENTILERININ AKSINE,
DARALMA EGILIMINI DEVAM ETTIRMISTIR. TURKIYE CUMHURIYET MERKEZ BANKASI
(TCMB)’NIN 2010 YILI SONUNDA BASLATTIGI PARA POLITIKASI UYGULAMASININ DA
DESTEKLEDIGI IC VE DIS TALEP DENGELENME HAREKETININ SONUNA GELINMIS OLMASINA
RAGMEN, IC TALEP UNSURLARININ ILK CEYREKTE BEKLENENDEN DAHA YAVAS BIR
TOPARLANMA EGILIMINDE OLMASI, DIS TICARET DENGESINDEKI KOTULESMEYI
SINIRLAMISTIR. DIGER TARAFTAN, OZELLIKLE TURIZM KAYNAKLI HIZMET GELIRLERININ
BEKLENENIN UZERINDE BIR SEYIR IZLEMESI, CARI ISLEMLER ACIGININ BU CEYREKTE DE
DARALMA EGILIMINI DEVAM ETTIRMESINE KATKIDA BULUNMUSTUR .

IHRACATTA KRIZ SONRASI DONEMDE BASLAYAN ILIMLI VE ISTIKRARLI ARTIS SURECI, BIR
MIKTAR HIZ KAYBETSE DE, 2013 ILK CEYREGINDE DE DEVAM ETMISTIR. AVRUPA BIRLIGI
(AB) ULKELERINE YAPILAN IHRACAT, BU ULKELERDE FINANSAL KRIZIN ETKILERININ
AZALMA EGILIMI GOSTERMESI ILE YAVAS DA OLSA TOPARLANMA EGILIMI GOSTERIRKEN,
ORTA DOGU VE KUZEY AFRIKA (ODKA) ULKELERINE YONELIK IHRACAT BIR MIKTAR IVME
KAYBETMISTIR. 2012 YILI ICINDE YUKSEK DUZEYLERI ILE ON PLANA CIKAN ALTIN
IHRACATI, 2013 YILI ILK CEYREGINDE TARIHSEL ORTALAMALARINA GERILEMIS VE
IHRACAT PERFORMANSINA YAPTIGI OLUMLU KATKI AZALMISTIR. ODEMELER DENGESI TANIMLI
IHRACAT KALEMI ICINDE YER ALAN BAVUL TICARETI GELIRLERI ISE, BIR ONCEKI
CEYREKTE GERCEKLESEN TARIHSEL YUKSEK SEVIYEYE GORE AZALMIS ANCAK, HIZLI
ARTISLARINI KORUMUSTUR.

ITHALAT HARCAMALARINDA 2012 YILI SON CEYREGINDE
BASLAYAN SINIRLI ARTIS EGILIMININ YILIN ILK CEYREGINDE DE DEVAM ETTIGI
GOZLENMEKTEDIR. BU DONEMDE IC TALEP UNSURLARININ ILIMLI BIR TOPARLANMA
GOSTERMIS OLMASININ YANI SIRA, KIS AYLARINDA HAVA SICAKLIKLARININ MEVSIM
NORMALLERININ UZERINDE GECMESI VE ENERJI FIYATLARINDAKI DUSUSUN ETKISIYLE
ENERJI ITHALATININ GERILEMESI ITHALAT ARTIS HIZINI SINIRLAYAN TEMEL
FAKTORLERDIR. OTE YANDAN, ALTININ ONS FIYATININ HIZLI BIR SEKILDE GERILEMESINE
PARALEL OLARAK ARTAN TALEBIN ETKISIYLE ALTIN ITHALATI BIR ONCEKI DONEME GORE
ONEMLI ORANDA ARTIS GOSTEREREK TOPLAM ITHALATI ARTIRICI YONDE ETKI YAPMISTIR.

CARI ISLEMLER DENGESININ DIS TICARETTEN SONRA EN ONEMLI BELIRLEYICISI OLAN
HIZMETLER KALEMI, YILIN ILK CEYREGINDE CARI DENGEYE YAPTIGI OLUMLU KATKIYI
ARTIRARAK DEVAM ETTIRMISTIR. TURIZM GELIRLERININ 2013 ILK CEYREGINDE BEKLENENIN
UZERINDE BIR ARTIS GOSTERMESI, BENZER SEKILDE TURIZM SEKTORUNE BAGLI DIGER
TASIMACILIK GELIRLERININ HIZLI ARTIS EGILIMINI SURDURMESI, CARI ACIGIN
DARALMASINDA ONEMLI BIR FAKTOR OLMUSTUR. ULKE GRUPLARI OLARAK BAKILDIGINDA, ILK
CEYREKTE HEMEN HEMEN TUM BOLGELERDEN GELEN TURIST SAYISINDA CIFT HANELI BUYUME
GERCEKLESMISTIR.

SERMAYE GIRISLERINE ANA BASLIKLAR ITIBARIYLA
BAKILDIGINDA, 2013 YILI ILK CEYREGINDE, DOGRUDAN YATIRIMLARIN PAYI AZALMAYA
DEVAM EDERKEN, PORTFOY GIRISLERININ GUCLU SEYRINI KORUDUGU GORULMEKTEDIR. DIGER
YATIRIM GIRISLERI ISE OZELLIKLE YUKUMLULUK AYAGINDA YER ALAN TICARI KREDILER,
BANKALARIN KISA VADELI KREDI VE MEVDUAT GIRISLERI ILE BIR ONCEKI CEYREGE GORE
ONEMLI ORANDA ARTIS GOSTERMISTIR. AZALAN CARI ACIK ILE BIRLIKTE YUKSEK DUZEYDE
GERCEKLESEN SERMAYE GIRISLERI 2013 YILI ILK CEYREGINDE DE REZERVLERIN ONEMLI
ORANDA ARTMASINA NEDEN OLMUSTUR.

FINANSMAN UNSURLARININ KALITESI YONUNDEN
BAKILDIGINDA, YILIN ILK CEYREGINDE, PORTFOYUN VADE YAPISI, TURKIYE’NIN GELISMIS
ULKELERE YONELEN SERMAYE AKIMLARINDAN ALDIGI PAY VE REZERV YETERLILIK ORANLARI
ONCEKI CEYREKLERE GORE ILERLEME GOSTERIRKEN, GEREK BANKACILIK GEREK DIGER
SEKTORLERIN BORC CEVIRME ORANLARININ---100 DUZEYININ UZERINDE GERCEKLESMEKLE
BIRLIKTE---BIR ONCEKI CEYREGE GORE GERILEDIGI GORULMEKTEDIR. DOGRUDAN YATIRIM
GIRISLERI ISE SON DONEM ORTALAMALARININ ALTINDA GERCEKLESMISTIR .

DOGRUDAN YATIRIM GIRISLERINDE EN ONEMLI PAYA SAHIP EURO BOLGESINDE EKONOMIK
SORUNLARIN DEVAM ETMESI NEDENIYLE BU BOLGEDEN ULKEMIZE GELEN DOGRUDAN
YATIRIMLARDA GORULEN DUSUS, YILIN ILK CEYREGINDE DE DOGRUDAN YATIRIMLARDA
SUREGELEN YAVAS SEYRIN TEMEL NEDENINI OLUSTURMUSTUR. OTE YANDAN, DOGRUDAN
YATIRIM KALEMI ICINDE YER ALAN GAYRIMENKUL YATIRIMLARINDA BIR ONCEKI CEYREKTE
BASLAYAN ARTIS EGILIMI BU YILIN ILK CEYREGINDE DE DEVAM ETMISTIR. GECEN YIL
ICINDE YURURLUGE GIREN VE YABANCILARIN YURT ICINDE GAYRIMENKUL ALMASINI
KOLAYLASTIRAN YASA DEGISIKLIGININ BU SEKTORDE DOGRUDAN YATIRIM GIRISLERINI
DESTEKLEDIGI DUSUNULMEKTEDIR. KRIZ SONRASI KURESEL OLCEKTE ARTAN LIKIDITE, RISK
ISTAHINDAKI YUKSELIS ILE BERABER GELISMEKTE OLAN ULKELERE YONELMIS ANCAK, BU
EGILIM GELISMIS ULKELERIN FINANSAL PIYASALARINDA GORULEN TOPARLANMANIN
BELIRGINLESMESI ILE BIRLIKTE 2013 YILI ILK CEYREGINDE GERILEMEYE BASLAMISTIR.
SOZ KONUSU KURESEL GELISMENIN BIR YANSIMASI OLARAK ULKEMIZE YONELIK PORTFOY
GIRISLERI, 2013 ILK CEYREGINDE, YUKSEK AMA GECEN YILIN SON CEYREGINE GORE DAHA
DUSUK DUZEYDE GERCEKLESMISTIR. OTE YANDAN, TURKIYE GELISMEKTE OLAN ULKELER
ICINDE, PORTFOY GIRISLERI ACISINDAN BU DONEMDE DE POZITIF YONDE AYRISMAYA DEVAM
ETMISTIR NITEKIM, GELISMEKTE OLAN ULKELERE YONELEN PORTFOY AKIMLARINDA
TURKIYE’NIN ALDIGI PAY, 2013 YILI ILK CEYREGINDE TARIHSEL YUKSEK SEVIYEDE
GERCEKLESMISTIR. ULKE KREDI NOTUNUN IKINCI BIR DERECELENDIRME KURULUSUNCA DA
`YATIRIM YAPILABILIR` SEVIYEYE YUKSELTILECEGI BEKLENTISI, BU GELISMENIN TEMEL
NEDENINI OLUSTURMUSTUR. DIGER TARAFTAN, PORTFOY GIRISLERI DEVAM EDERKEN YATIRIM
YAPILAN ARACLARIN VADE YAPISI DA IYILESMEYE DEVAM ETMISTIR. YILIN ILK
CEYREGINDE BANKALARIN YURT DISINDA TAHVIL IHRACLARINI SURDURDUGU
GOZLENMEKTEDIR. BIR EGILIM OLARAK, BANKALARIN YURT DISINDAN UZUN VADELI
BORCLANMA STRATEJILERINDE KREDI CINSI BORCLANMALARDAN TAHVIL CINSI
BORCLANMALARA YONELDIKLERI DEGERLENDIRILEBILIR. ORTALAMA VADESI YEDI YILIN
UZERINDE OLAN SOZ KONUSU IHRACLAR, PORTFOY GIRISLERININ VADE YAPISININ
IYILESMESINE DE KATKI SAGLAMISTIR.

BIR ONCEKI CEYREK ILE KIYASLANDIGINDA, TOPLAM SERMAYE GIRISLERININ VADE
YAPISINDA ONEMLI BIR DEGISIKLIK GOZLENMEZKEN, YURT ICINE DOGRUDAN YATIRIMLARIN
AZALMASI, PORTFOY GIRISLERININ ISE HIZLANMASI 2013 YILI ILK CEYREGINDE TOPLAM
SERMAYE GIRISLERINDE KISA VADELILERIN PAYININ ONCEKI YILLARDA GORULEN ORANLARIN
UZERINDE GERCEKLESMESINE YOL ACMISTIR.

GEREK BANKACILIK SEKTORUNUN GEREK
DIGER SEKTORLERIN YURT DISINDAN KREDI TURU BORCLANMALARINDA, 2013 YILI ILK
CEYREGINDE, ARZ YONLU BIR KISIT GOZLENMEMEKTEDIR. DIGER SEKTORUN TEMELDE
YATIRIMLARIN FINANSMANI ICIN KULLANDIGI YURT DISINDAN UZUN VADELI KREDILER
YILIN ILK CEYREGINDE -NET BAZDA- GIRIS YONLU OLMUSTUR. BORC CEVIRME ORANLARI
DEGERLENDIRILDIGINDE, DIGER SEKTORUN BORC CEVIRME ORANININ 100’UN UZERINDE
ANCAK, BIR ONCEKI CEYREGE GORE DAHA DUSUK ORANLARDA GERCEKLESTIGI
GORULMEKTEDIR. BANKACILIK SEKTORUNUN YURT DISINDAN KULLANDIGI UZUN VADELI
KREDILER 2013 YILI ILK CEYREGINDE -NET BAZDA- CIKIS GOSTERMEKLE BIRLIKTE BU
DURUM, BANKALARIN BU DONEMDE YURT DISINDAN KREDI YERINE MALIYET VE VADE OLARAK
DAHA AVANTAJLI OLAN TAHVIL CINSI BORCLANMAYI TERCIH ETMESINDEN KAYNAKLANMISTIR.
NITEKIM, BANKALARIN TAHVIL CINSI BORCLANMALARI DAHIL EDILDIGINDE, BU DONEMDE
BANKACILIK SEKTORU BORC CEVIRME ORANININ 100 SEVIYESININ OLDUKCA UZERINDE
GERCEKLESTIGI GORULMEKTEDIR. BANKACILIK SEKTORUNUN YURT DISINDAN KULLANDIGI
KISA VADELI KREDILERDE SON DONEMDE GOZLENEN ARTIS EGILIMI, YILIN ILK CEYREGINDE
DE SURMUSTUR.

AZALAN CARI ACIK ILE BIRLIKTE YUKSEK DUZEYDE GERCEKLESEN
SERMAYE GIRISLERI, REZERV OPSIYONU MEKANIZMASI (ROM) ILE DE DESTEKLENEREK RESMI
REZERVLERIN ONEMLI ORANDA ARTMASINI SAGLAMISTIR.


-MATRIKS-