Merkez`den enflasyon değerlendirmesi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ağustos ayında gıda yıllık enflasyonunun, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumsuz baz etkisinin yanında işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış sonucunda yükseldiğini bildirdi.

Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri raporu yayınlandı. Raporda "Enerji fiyatları petrol ve diğer girdi fiyatlarına bağlı olarak önemli bir artış göstermiştir." denildi.

Raporun ayrıntıları şu şekilde:

"Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,52 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,89 puan yükselerek yüzde 10,68 olmuştur. Bu dönemde gıda yıllık enflasyonu, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumsuz baz etkisinin yanında işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış sonucunda yükselmiştir. Enerji fiyatları petrol ve diğer girdi fiyatlarına bağlı olarak önemli bir artış göstermiştir. Yıllık enflasyon hizmet grubunda yatay seyrederken, temel mal grubunda giyim ve dayanıklı tüketim malları kaynaklı olarak belirgin bir artış kaydetmiştir. Bu doğrultuda, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükselmiştir. Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,52 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,89 puan artarak yüzde 10,68 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları 0,66 ve 0,56 puan artarak sırasıyla yüzde 10,12 ve 10,16 oranında gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, enerji ve temel mal gruplarının katkısının sırasıyla 0,40, 0,31 ve 0,31 puan arttığı alkol-tütün grubunun katkısının 0,19 puan azaldığı hizmet grubundan gelen katkının ise önemli ölçüde değişmediği görülmüştür.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğilimindeki yükselişin Ağustos ayında sürdüğü gözlenmiştir. Bu dönemde temel mal grubu ana eğiliminde yükseliş, hizmet grubu ana eğiliminde ise bir miktar iyileşme izlenmiştir. Temel mal grubu ana eğilimindeki yükselişte giyim fiyatlarındaki yöntem değişikliğinin olumsuz etkisi de hissedilmiştir.

Ağustos ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,73 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 9,40 ile yatay seyrederek yüksek seviyesini korumuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otel grubunda yükselirken, ulaştırma hizmetlerinde yatay seyretmiş, diğer alt gruplarda ise sınırlı oranda gerilemiştir. Lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri enflasyonu gıda ve içecek fiyatlarına bağlı olarak yükselirken, konaklama hizmetleri yıllık enflasyonunda turizmdeki toparlanmanın da etkisiyle son aylarda kademeli bir artış izlenmiştir. Bu dönemde eğitim hizmetleri fiyatları aylık bazda yüzde 2,79 ile yüksek bir oranda artarken, bu gelişmede özel üniversite ücretlerindeki artışın (yüzde 10,51) etkisi öne çıkmıştır.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ağustos ayında 1,22 puan artarak yüzde 11,08 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon giyim ve dayanıklı mal grupları öncülüğünde yükselmiştir. Giyim grubunda yöntem değişikliği etkisi dikkate alındığında da enflasyonun son iki aydır artmakta olduğu gözlenmiştir. Dayanıklı mal fiyatlarında gözlenen artışta mobilya, otomobil ve beyaz eşya fiyatlarında gözlenen yüksek fiyat artışları (sırasıyla yüzde 3,52, 2,31 ve 1,19) belirleyici olurken, bu gelişmede Türk lirasının Euro karşısındaki değer kaybının etkileri de izlenmiştir. Diğer taraftan, giyim ve dayanıklı dışında kalan diğer temel mallarda aylık fiyat artışları yavaşlamaya devam etmiştir. Enerji fiyatları Ağustos ayında yüzde 2,03 ile yüksek bir oranda artmıştır. Petrol ve sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarının yakın dönemdeki seyrine bağlı olarak bu dönemde akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 4,34 ve 5,94 oranlarında yükselmiştir. Böylelikle enerji grubu yıllık enflasyonu 2,42 puanlık artışla yüzde 10,54 olmuştur.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu 1,90 puan artarak yüzde 11,97 olmuştur. Yıllık enflasyon hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda gruplarında yükselmiş ve sırasıyla yüzde 9,95 ve 14,37 olarak gerçekleşmiştir. İşlenmemiş gıda yıllık enflasyonundaki yükselişte olumsuz baz etkisi belirleyici olurken grup fiyatları mevsimsellikten arındırılmış olarak gerilemiştir. Diğer taraftan, işlenmiş gıda fiyatları aylık bazda yüksek bir oranda (yüzde 1,25) artmış bu artış alt gruplar geneline yayılmıştır. Bu grupta peynir ve diğer süt ürünleri fiyatlarındaki artış (yüzde 4,37) dikkat çekerken, işlenmiş et ürünleri ile çay fiyatlarındaki artışın sürdüğü gözlenmiştir. Bu gelişmelerle taze meyve-sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 12,39’a yükselmiştir.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,85 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,89 puan yükselerek yüzde 16,34 olarak gerçekleşmiştir. Bu artışta, petrol ve endüstriyel metal gibi uluslararası emtia fiyatlarındaki gelişmelerin etkisi öne çıkmıştır. Nitekim, yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 17,94’e yükselirken, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde yüzde 14,14’e gerilemiştir. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise döviz kurunun istikrarlı seyri ile bir miktar yavaşlamıştır.