AB`yi kuran Maastricht Anlaşması 28 yaşında
06.02.2020 11:42Son güncelleme : 06.02.2020 16:07
Avrupa Birliği`ni kuran ve temel yapısını oluşturmasıyla bilinen Maastricht Anlaşması`nın 28`inci yıl dönümü yarın İngiltere`nin Birlikten ayrılmasının burukluğuyla kutlanacak.
AA
İç siyasette yoÄŸun tartışmaların ardından 12 Avrupa ülkesi Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya, Hollanda, Belçika, Portekiz, Yunanistan, Danimarka, İrlanda ve Lüksemburg, Hollanda'nın Maastricht ÅŸehrinde 7 Åubat 1992'de AB'yi kuran anlaÅŸmaya imza attı.
Maastricht AnlaÅŸması'nın 1 Kasım 1993'te yürürlüÄŸe girmesiyle Avrupa Ekonomik TopluluÄŸu (AET) Avrupa BirliÄŸi'ne dönüÅŸmüÅŸ oldu.
HÜZÜNLÜ YIL DÖNÜMÜ
Güçlü bir Birlik kurmayı hedefleyen Maastricht AnlaÅŸması, bu yıl dönümünü hüzünlü bir ÅŸekilde kutluyor.
AnlaÅŸmayı ilk imzalayan ve BirliÄŸin en güçlü üyelerinden kabul edilen İngiltere'yi 31 Ocak'ta kaybeden AB, bir sonraki geniÅŸlemeye kadar 27 üyeli bir birlik olarak varlığını sürdürmeye hazırlanıyor.
İlk kez üye kaybı yaÅŸayan ve geniÅŸlemeye mesafeli yaklaÅŸan AB genelinde, BirliÄŸi var eden Maastricht AnlaÅŸması'nın son 28 yılda ne kadar baÅŸarılı olduÄŸu da tartışılıyor.
İŠBİRLİÄİ VE KOORDİNASYON İÇİN DEV ADIM
Anlaşmanın temel hedefi,
taraf ülkelerin, genel politikalar alanında daha fazla iÅŸ birliÄŸi ve koordinasyonunu saÄŸlamak olarak tanımlanıyor.
AnlaÅŸma, "ulus devletlerden oluÅŸan bir birlik", "Avrupa vatandaÅŸlığı" ile "ortak ekonomi ve parasal birlikten" oluÅŸan üç ana hedefle ortaya çıktı.
AnlaÅŸma ile üye ülkeler arasında ekonomik, siyasi ve hukuki iliÅŸkiler yeni bir boyut kazanırken, Ekonomik ve Parasal Birlik, Ortak DışiÅŸleri ve Güvenlik Politikası ile Adalet ve İçiÅŸleri alanında iÅŸ birliÄŸi baÅŸlıklarıyla yeni kurulan AB'nin üç temel direÄŸi oluÅŸturuldu.
Üye ülkelerin ekonomik ve parasal birliÄŸi için bir plan oluÅŸturan anlaÅŸma, bugün Avro Bölgesi adıyla bilinen bağımsız bir Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından yönetilecek olan avro
para biriminin gerekli hazırlıklarının tamamlanmasını da hedef olarak belirledi.
ÜNLÜ MAASTRİCHT KRİTERLERİ BELİRLENDİ
AnlaÅŸmayla üye ülkelerin ekonomik ve parasal birliÄŸe katılabilmeleri için gerekli ÅŸartlar ortaya kondu.
Bu çerçevede ilk ÅŸart, "toplulukta en düÅŸük enflasyona sahip üç ülkenin yıllık enflasyon oranları ortalaması ile ilgili üye ülke enflasyon oranı arasındaki fark 1,5 puanı geçmemeli" olarak belirlendi.
DiÄŸer ÅŸartlar ise ÅŸöyle sıralandı:
"Üye ülke kamu borçlarının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranı yüzde 60'ı geçmemelidir. Üye ülke bütçe açığının GSYİH'ye oranı yüzde 3'ü geçmemelidir. Herhangi bir üye ülkede uygulanan uzun vadeli faiz oranları 12 aylık dönem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans gösteren 3 ülkenin faiz oranını 2 puandan fazla aÅŸmamalıdır. Son 2 yıl itibarıyla üye ülke parası diÄŸer bir üye ülke parası karşısında devalüe edilmiÅŸ olmamalıdır."
"AVRUPA VATANDAÅI" KAVRAMI OLUÅTURULDU
Maastricht AnlaÅŸması'nın diÄŸer önemli bir katkısı ise "Avrupa vatandaşı" kavramını oluÅŸturması oldu.
AnlaÅŸmayı 28 yıl önce imzalayan 12 üye ülke vatandaÅŸları, Avrupa vatandaşı olarak kabul edildi. Bu vatandaÅŸların diÄŸer üye ülkeler arasında özgürce seyahat ve ikamet etmesi ile Avrupa ve yerel seçimlerde oy kullanmalarının önü açıldı.
ORTAK DIŠPOLİTİKA HEDEFLENDİ
Maastricht AnlaÅŸması ile aynı zamanda ortak dış ve güvenlik ile adalet ve içiÅŸlerinde iÅŸ birliÄŸi politikalarının belirlenmesine karar verildi.
Bu çerçevede, AB üyesi ülkeler ve BirliÄŸin ortaklık kurduÄŸu diÄŸer ülkelerin güvenlik güçleri arasında, uluslararası organize suçlar ve terörizm konusunda iÅŸ birliÄŸi ve etkili çalışma ortamı saÄŸlamak amacıyla bir Avrupa Polis TeÅŸkilatı (Europol) kurulması kararı da Maastricht AnlaÅŸması ile alındı.
BREXİT, "MAASTRİCHT" RUHUNA GÖLGE DÜÅÜRDÜ
AB genelinde Maastricht AnlaÅŸması'nın yıl dönümü yıllardır büyük coÅŸkuyla kutlanırken, anlaÅŸma bu yıl yeni yaşına Brexit etkisi altında giriyor.
İngiltere gibi önemli bir üyenin ayrılışının yarattığı siyasi ve ekonomik etkilerin yanı sıra Birlik genelinde baÅŸka ayrılıklar ihtimali "Maastricht ruhuna" gölge düÅŸürüyor.
Özellikle Birlik genelinde derinleÅŸen Batı-DoÄŸu ayrışması, halihazırda birçok konuda AB ile ters düÅŸen ViÅŸegrad ülkelerinin de sıklıkla "ayrılık" hayallerini dile getirmelerine yol açıyor.
Öte yandan, güncel geliÅŸmeler, Maastricht AnlaÅŸması'nın hedeflerinden biri olan "ortak dış ve güvenlik" politikası belirleme konusunda baÅŸarısız olduÄŸuna iÅŸaret ediyor.
GeniÅŸleme, göç, savunma gibi konularda ortak politika belirleyemeyen AB'nin halen "ulus devletlerden oluÅŸan bir birlik" olamadığı, üyelerin ulusal çıkarlarına öncelik vermeyi sürdürdüÄŸü görülüyor.
Son Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılım oranının yüzde 51'lerde kaldığı göz önünde bulundurulursa, Maastricht AnlaÅŸması'nın hedeflediÄŸi Avrupa vatandaşı kavramının da tam olarak oluÅŸmadığı, sadece serbest dolaşım açısından baÅŸarı saÄŸladığı ortaya çıkıyor.
DiÄŸer yandan avro birimi parasal birlik açısından büyük bir baÅŸarı gibi görünse de avronun
dolar hakimiyetini aÅŸamadığı ve öngörülen beklentiyi tam olarak karşılamadığı gün yüzüne çıkıyor.
Maastricht AnlaÅŸması AB'yi kurarak büyük bir baÅŸarıya imza atsa da BirliÄŸin geleceÄŸinin yoÄŸun ÅŸekilde tartışıldığı bir dönemde yeni yaşına buruk bir ÅŸekilde giriyor.