Bilgin Gözel - Uzmanpara
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan ve her geçen gün ABD ekonomisinin gücüne daha da yaklaşan Çin'in bu yıl petrol alımlarında
dolar yerine yuanı kullanmayı planlandığı belirtiliyor.
Bu yılın ikinci yarısında Çin'in bu yönde adım atabileceğini belirten bazı kaynaklar, bu hamleyi Pekin'in yuanı uluslararası bir para biri haline getirmenin bir parçası olarak değerlendiriyor.
DÜNYANDA EN FAZLA TİCARETİ YAPILAN EMTİA
Global petrol ticaretinde yuana geçiş çok büyük bir değişimin de habercisi olabilir. Yıllık 14 trilyon dolarlık ticaret hacmi ile petrol, dünyada en fazla ticareti yapılan emtia olarak öne çıkıyor.
İddialara göre Çin'deki düzenleyici kurumlar, ülkedeki finansal kurumlardan “yuan ile petrol ithalatı” konusunda altyapı hazırlıklarına başlamalarını da gayri resmi yollardan istedi.
Brent ve WTI'ya alternatif ilk vadeli petrol kontratlarını piyasaya süren Çin, INE isimli yuan bazlı petrol kontratları ile petrol piyasasındaki etkisini artırmayı ve ABD ile Avrupa petrol piyasasına rakip olmayı da hedefliyor.
UZMANLAR NE DİYOR?
Peki yuanın doların yerine geçerek bir rezerv para konumuna ulaşması mümkün mü? Ekonomistler Uzmanpara.com'a değerlendirdi:
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Hisse Senetleri ve Türev Müdürü Şant Manukyan
Ticaret savaşları, kur savaşlarını tetikler mi?
"Elbette Çin'in kullanabileceği ve hatta değerlendirdiği alternatiflerden bir tanesi Yuan'ın devalue edilmesi. Ancak Çin'in bu adımı atması durumunda sadece ABD değil diğer ticaret ortakları tarafından da açıkça suçlanacağını unutmamak gerekiyor. Dolayısı ile Çin bu tip bir adımı kısa vade içinde ve sert bir şekilde yapmak istemeyecektir. Öte yandan piyasada çok konuşulan ABD tahvillerini satması da yüzeysel bir değerlendirme. Her şeyden önce Çin zaten bir süredir ABD tahvillerini satıyor. Ancak daha önemlisi ABD tahvilleri ABD'ye bir "iyilik" yapmak için alınmıyor. Yuan'ı düşük tutmak için alınıyor. Yani satması durumunda kurun değerlenmesi söz konusu olacaktır."
Yuanın, doların yerini alma potansiyeli nedir?
"Kısa vadede böyle bir potansiyel yok.
ABD doları ABD dünyanın en büyük ekonomisi olduğu veya en kuvvetli ordusuna sahip olması veya petrolün dolar bazında işlem görmesi nedeni ile rezerv para birimi değil. Bir kaç yüz milyon doları bir kaç saniye içinde ABD tahvillerine park
edip çıkartabileceğiniz kadar derin bir borçlanma piyasasına sahip olduğu için rezerv para. Çin veya Japonya'nın da piyasaları derin ama Çin'de sermaye serbestliği yok Japonya'da ise yen bazında ihraç için MoF'den izin almanız gerekir. Dolara darbe vuracağı söylenen karşılıklı yerel paralarla işlem yapma anlaşmalarında bile 2. aşamada ABD dolarına geçilir ve para Rus tahvilleri veya İsviçre bonolarına değil ABD tahvillerine yatırılarak tutulur. Çin ne zaman bu niteliğe kavuşursa o zaman yuan rezerv olabilir."
İntegral Yatırım Araştırma Direktörü Tuncay Turşucu
Ticaret savaşları, kur savaşlarını tetikler mi?
"Ticaret savaşlarının kur savaşlarını başlatması için, ticaret savaşının rakamsal boyutunun o ülkenin toplam ticaretini ciddi şekilde etkilemesi gerekli diye düşünüyorum. ABD ve Çin ekonomilerini dikkate alırsak mevcut 50 veya 100 milyar dolarlık gümrük vergilerinin fazla bir önemi yok. Ancak ileride çok daha ciddi rakamlara ulaşırsa bu durumda vergiyle gelen fiyat artışını, paranın değerini düşürerek aşmaya çalışabilirler. Ancak o durumda bile yine belirli bir rakama kadar vergi olacaktır. Sonuç olarak bu durumu hemen yakın gelecekte görmüyorum. Diğer yandan serbest ticaret olan piyasalarda kur savaşları zaten yaşanıyor."
Yuanın, doların yerini alma potansiyeli nedir?
"Yuan’ın Doların yerini alma potansiyelini yüksek görmüyorum. ABD Doları dünyada en çok dolaşımda olan ve dünya ticaretinin en fazla yapıldığı para birimi olmasının yanında, hukuk, şeffaflık, regülasyonlar gibi pek çok alanda da para biriminin desteklenmesi gerekli diye düşünüyorum. Çin henüz bu noktada değil."
