Yeni tip corona virüs (Kovid-19) önlemlerinin yanı sıra petrol fiyatlarındaki sert düşüşle birlikte ekonomik faaliyetlerin durma noktasına geldiği Rusya`da, yetkililer tarafından alınan ekonomik tedbirler yetersiz kalıyor.
Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin, ülkeyi 2009'da yaÅŸanan küresel  mali krizden daha büyük bir krizin beklediÄŸine iÅŸaret ederken, Uluslararası Para  Fonu (IMF) Rus ekonomisinin bu yıl yüzde 5,5 küçüleceÄŸini öngörüyor.

Ülkenin eski maliye bakanlarından, Rusya Sayıştay BaÅŸkanı Aleksey  Kudrin, iÅŸsiz sayısının 2,5 milyondan 8 milyona yükselebileceÄŸi uyarısında  bulunurken, yetkililerin petrol ve doÄŸal gaz gelirlerinden elde edilen yaklaşık  165 milyar dolar hacme sahip rezervleri kullanmakta tereddüt etmesi eleÅŸtirilere  neden oluyor.

AA muhabirinin, Kovid-19 ve enerji piyasalarındaki geliÅŸmelerin Rus  ekonomisine etkisine iliÅŸkin sorularını yanıtlayan Paris Siyasi Bilimler  Akademisi'nden (Sciences Po) Ekonomi Profesörü Sergey Guriyev, alınan ekonomik  tedbirlerin yetersiz kaldığı görüÅŸüne katıldığını söyledi.

Guriyev, açıklanan ilk destek paketinin GSYH'ye oranının yüzde 0,3  seviyesinde kaldığına iÅŸaret ederek, "Söz konusu miktar, sonrasında artmaya  baÅŸladı ancak ÅŸu anda GSYH'ye oranı yüzde 2'ye ulaÅŸabildi ve bu verilen kredileri  de kapsıyor." dedi.

Kovid-19'a karşı alınan tecrit önlemlerinin ardından ekonominin yüzde  6 ila yüzde 10 arasında küçülmesinin olası olduÄŸunu belirten Guriyev,  "Dolayısıyla ekonomik tedbirler yetersiz. Rusların yüzde 70'i birikime sahip  deÄŸil ve geçim sıkıntısıyla alakalı çok zor bir süreçle karşı karşıyalar." dedi.

Rus ekonomisinin bu yıl ortalama yüzde 5 küçüleceÄŸine dair IMF ve  Rusya Merkez Bankası tarafından yapılan tahminleri deÄŸerlendiren Guriyev, "Bana  kalırsa bu tahminler fazlasıyla iyimser. Petrol fiyatları, eÄŸer bu seviyede  kalırsa Rusya'nın daha derin bir küçülme yaÅŸaması olası." deÄŸerlendirmesinde  bulundu.

Guriyev, Rusya'nın bütçesinde önemli oranda açık yaÅŸanacağı yorumunda  bulunarak, ÅŸunları kaydetti:

"Bütçe açığı nedeniyle Ulusal Refah Fonu'nun kullanılması gerekecek.  GSYH'nin yaklaşık yüzde 10'una tekabül eden fonun likit varlıkları bu veya  gelecek yıl tükenecek. Bu nedenle hükümet bu kaynakları harcamak konusunda  çekimser kalıyor. Çünkü 'ulusal projeler' olarak adlandırılan ve çoÄŸu yönetime  yakın ÅŸirketler tarafından yapılması planlanan projeler için kaynağı azaltmak  istemiyorlar."

"ZARARI TAHMÄ°N ETMEK ÇOK ZOR"

Rus DışiÅŸleri Bakanlığı'na baÄŸlı Moskova Devlet Uluslararası Ä°liÅŸkiler  Enstitüsü (MGÄ°MO) Uluslararası Ticaret Bölümü'nden Prof. Dr. Tatyana Ä°saçenko da  ülke ekonomisine yönelik alınan tedbirlerin yetersiz kaldığı görüÅŸüne katıldığını  söyledi.

Ä°saçenko, tedbir noktasında ÅŸu anda kimsenin öngörülerde  bulunamadığına iÅŸaret ederek, "Rusya'nın rezervleri var. Maliye Bakanı Anton  Siluanov'un açıkladığı üzere, planlanan harcamaların ardından Ulusal Refah Fonu  yıl sonunda 7 trilyon rubleye ulaÅŸacak. Ancak bu rezervlerin nasıl  kullanılacağını bilmiyoruz." diye konuÅŸtu.

Rezervlerin sosyal destek, saÄŸlık sisteminin güçlendirilmesi, küçük ve  orta boy iÅŸletmelerin (KOBÄ°) desteklenmesi gibi alanlarda kullanılmasının  umulduÄŸunu ifade eden Ä°saçenko, "YaÅŸanan zararın tahminini yapmak çok zor, kimse  bilmiyor. En çok zararı turizm sektörü, restoranlar, yiyecek-içecek hizmetleri ve  küçük esnaf görecek." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

"KRÄ°Z NE KADAR SÜRECEK?" SORUSU

Rus Ulusal Ekonomi BaÅŸkanlık Akademisi (RANEPA) Finans MühendisliÄŸi  Kürsüsü BaÅŸkanı ve eski Merkez Bankası BaÅŸkan Yardımcısı Prof. Dr. Konstantin  KoriÅŸçenko ise Rus ekonomisinin bu yıl yüzde 2 büyümesinin planlandığını ancak  ÅŸimdi yüzde 5 ila yüzde 7 arasında küçülmesinin beklendiÄŸini kaydetti.

KoriÅŸçenko, "Bütçe açığı yüzde 5’e çıkabilir. Tüm bunlar ekonomik  dalgalanmanın ne kadar büyük olduÄŸunu gösteriyor. Merkez Bankası, 'helikopter  parası' gibi yöntemler planlamıyor. Yetkililer, ekonomiyi kurtarırken enflasyon  dalgası yaratmak istemiyorlar. Asıl destek KOBÄ°'lere veriliyor. Bu planın ne  kadar iÅŸe yarayacağını, tedbirlerin kalkmasının ardından kısa süre içerisinde  öÄŸreneceÄŸiz." ifadelerini kullandı.

Ulusal Refah Fonu'nun GSYH'ye oranının yüzde 11,5 düzeyinde olduÄŸunu  anımsatan KoriÅŸçenko, "Fona 2 ila 5 yıl arasında bel baÄŸlanabilir ancak kriz ne  kadar sürecek? Fonun yanı sıra Merkez Bankası'nın yeteri kadar büyük miktarda  rezervleri var. Ancak çalkantılı bir dünyada ve G7 ülkelerinin yaptırımlara  yönelik eÄŸilimleri nedeniyle Rusya'nın kritik ithalatları karşılayabilmek için  dönüÅŸtürülebilir para kaynaklarına ihtiyacı var. Tüm bu nedenlerden ötürü  yetkililer devlet rezervlerini harcamakta çekimser davranıyor." diye konuÅŸtu.

KoriÅŸçenko, Rusya'daki dış ticaret, ulaşım, turizm ve hizmet gibi  alanların krizden en çok etkilenen sektörler olduÄŸunu vurgulayarak, ÅŸunları  kaydetti:

"Mevcut durumdan en çok fayda saÄŸlayan sektörler ise yerel e-ticaret  ÅŸirketleri, internet üzerinden eÄŸlence saÄŸlayan firmalar, saÄŸlık sektöründekiler,  gıda üretimindekiler ve eÄŸitimle uÄŸraÅŸanlar... Rusya'ya özel olarak ise  bankacılık ve enerji sektörü ön plana çıkıyor. Bankacılık sektörü hızla  toparladı. Petrol Ä°hraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile bazı petrol üreticisi  ülkeler (OPEC ) arasında varılamayan anlaÅŸma nedeniyle düÅŸen petrol fiyatları ve  yüzde 30 kadar düÅŸen dünya ticareti nedeniyle petrol sanayisi ise çifte darbe  yedi. Buradaki olumlu durum, Rus petrol ÅŸirketleri oldukça büyükler ve devletle  aralarındaki baÄŸlantı oldukça iyi durumda."

BÜYÜK ŞİRKETLERDEN DESTEK BEKLENTÄ°SÄ°

Merkezi ABD'de bulunan Uluslararası Finans Enstitüsü'nden (IIF)  BaÅŸekonomist Yardımcısı Elina Ribakova da Rusya'daki durumun, Kovid-19 salgınının  petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸle kesiÅŸmesiyle karmaşık hale geldiÄŸini söyledi.

Yaptırımlar nedeniyle Rusya'nın uluslararası piyasalardaki  faaliyetlerle ilgili de zorlandığını ifade eden Ribakova, "Merkez Bankası da  ruble cinsinden tahvil (OFZ) ihaleleri konusunda oldukça muhafazakar. Bu nedenle  Rusya'da Kovid-19'la mücadelede daha fazla mali finansmanı açığa çıkarmak oldukça  zor." dedi.

Yetkililerin, Ulusal Refah Fonu dahil olmak üzere mali rezervlerini  daha çok kullanması gerektiÄŸini belirten Ribakova, "Merkez Bankası'nın diÄŸer  rezervlerine gelirsek, ruble esnek durumda ve Rus piyasalarında yabancı para  sıkıntısı olduÄŸuna dair herhangi bir belirti görünmüyor. Bu yüzden Merkez  Bankası'nın rezervleri açısından daha fazla harcama yapılmasına ihtiyaç olduÄŸunu  görmüyorum." ifadelerini kullandı.

Ribakova, Rusya'daki büyük ÅŸirketlerin ülkedeki çoÄŸu sektöre  hükmettiÄŸine iÅŸaret ederek, "Büyük olasılıkla bu büyük ÅŸirketlerin çalışanlarına  ve bulunduÄŸu bölgelere destek olmak için harcama yapmalarına yönelik beklenti  olacaktır. Ä°ÅŸsizlik, muhtemelen diÄŸer geliÅŸen piyasalarda olduÄŸundan daha az  artacak. Çünkü geçmiÅŸ krizlerde gördüÄŸümüz gibi ÅŸirketler kayıtlarında personeli  tutmak için maaÅŸları azaltacaklar." ÅŸeklinde konuÅŸtu.