TCMB nasıl bir yol izleyecek?

MAHMUT EKİNCİ/ UZMANPARA

Yurt içinde piyasaların nefesini tutup beklediği açıklama geldi. 7 ay boyunca faiz koridorunun üst bandında indirime giden, geçen ayı ise pas geçen Merkez Bankası, yılın 11'inci Para Politikası Kurulu toplantısında 34 ay sonra ilk kez faiz artırımına gitti.

Açıklama öncesinde 3.42'yi görerek rekor tazeleyen dolar/TL, açıklama sonrası sert düştü ve 3.36'ya geriledi. Kur sonrasında tekrar yükselerek 3.4444 ile rekorunu tazeledi.

Dolar/TL şu dakikalarda 3.42'den işlem görüyor.

Peki yılın son toplantısında Merkez Bankası nasıl bir yol izleyecek? Uzmanlar UZMANPARA'ya değerlendirdi.

KapitalFX Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Enver Erkan, Merkez Bankası'nın faiz kararına ilişkin UZMANPARA'ya şunları söyledi:

"Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 24 Kasım PPK toplantısında politika faizi olarak adlandırılan 1 haftalık repo faizini 50 baz puan artırarak %8,00 seviyesine getirirken, bir diğer sürprizi de gecelik borç verme faizinde yaptı. Mart 2016’dan beri toplamda 250 baz puan indirmiş olduğu gecelik borç verme faizini 25 baz puan artırdı ve %8,50 seviyesine getirdi. Gecelik borçlanma faizinde ise bir değişiklik oldu.

Tabii, beklentilerin üzerinde bir faiz artışı olması itibariyle yakın dönemde TRY’deki negatif ayrışmanın da önüne geçebilecek bir adım olarak değerlendiriyoruz. TCMB, para politikası aksiyonlarında son derece proaktif davrandı ve bir anlamda güven tazelemiş oldu. Özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ve ekonomi yönetiminin itirazlarına rağmen bu hamlenin yapılmış olması çok önemli. En azından Merkez Bankası’ndan para politikası proaktivitesinin gelebileceğini görmüş olduk.

Merkez Bankası sadece faiz ile değil, başka araçlarla da hamle yapmış oldu. Yabancı para zorunlu karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 50 baz puan indirildi. Bu kapsamda finansal sisteme yaklaşık 1,5 milyar USD ilave likidite sağlanması öngörülüyor. Bir diğer değişiklik; reeskont kredilerinde yapıldı. Daha önce ihracatçıya TRY kredi verip USD olarak geri alan TCMB, vadesinde yapılan geri ödemelerde TRY ödemelerini de kabul edecek. Aynı zamanda reeskont kredilerinde vade de uzatılmış oldu.

Merkez Bankası’nın ilave likidite ayarlamalarıyla beraber, bir yandan da zorunlu karşılık ve ROM enstrümanlarını sıklıkla kullanarak piyasaya destek vermeye devam edeceğini görüyoruz.

“Toplam talepteki yavaşlama enflasyondaki düşüşü desteklemektedir. Bununla birlikte, yakın dönemde küresel belirsizliklerdeki artış ve yüksek oynaklıklara bağlı olarak yaşanan döviz kuru hareketleri enflasyon görünümüne dair yukarı yönlü risk oluşturmaktadır. Kurul, söz konusu gelişmelerin beklentiler ve fiyatlama davranışları üzerindeki olumsuz etkisini sınırlamak amacıyla parasal sıkılaştırma yapılmasına karar vermiştir.”

Parasal sıkılaşma teriminin metnin içine girmiş olması durumu yeterince özetliyor. Sn. Murat Çetinkaya’nın son enflasyon raporu konuşmasında özenle altını çizdiği “enflasyon beklentilerini bozacak her türlü gelişmelerin başında kur oynaklığı gelmekteydi. Enflasyon görünümündeki yukarı yönlü risklerle beraber Merkez Bankası’nın sıkılaşma yönünde adım attığı görülmektedir. Politika faizindeki beklentilerin üzerinde artışın yanında, daha önceki üst bant indirimlerinin tersi yönünde bir adım atılmış olduğunu da belirtmek gerekir.

Politika açıklamasında da ilave aksiyonların gelebileceğine dair sinyaller alınmaktadır. Mevcut politika duruşu devam ettirildiği sürece iç piyasada stabilizasyon sağlamamız zor olacaktı. Özellikle de küresel oynaklığın bu kadar arttığı ve ABD faizlerinin hızla yukarı gittiği bir ortamda. Merkez Bankası’nın ses getirmesi gerektiğini yazmıştık. Faiz hamlesi TRY’nin dayanma gücünü artırdı elbette Ancak Merkez Bankası’nın proaktif olması piyasanın sakinleşmesi için yetmez.. Merkez Bankası’nın elinde olmayan faktörler var, hem küresel hem de lokal faktörler. En azından lokal hikayeyi iyileştirmek zorundayız. Avrupa Parlamentosu oylaması istediğimiz gibi sonuçlanmadı mesela; stratejik olumsuzluklara ek çentik atacak her türlü gelişme stabilizasyonu zorlaştırır. Bunun yanında; politik tansiyon mutlaka düşmeli..."

Destek Yatırım Araştırma Müdür ve UZMANPARA yazarı Murat Tufan, konuya dair UZMANPARA'ya şunları söyledi:

"Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, piyasa beklentilerin dışında aldığı kararı güçlü bir adım olarak görebiliriz. Piyasa karar öncesi ya faizlerde bir değişikliğe gitmeyeceği ya da 25 baz puanlık sınırlı bir artırım olabileceğini bekliyordu ve bunu fiyatlıyordu. TCMB’ piyasa beklentisini aştı ve 50 baz puan haftalık politika faizinde, hem de günlük olarak piyasaların fonlandığı faiz oranında 25 baz puanlık bir artırıma gitti. Toplantı notunda ise kararın gerekçesi olarak da yüksek oynaklıktan kaynaklı parasal sıkılaştırma adımının gerekliliğine dikkat çekilmiş. Bu kararların yanında yabancı para zorunlu karşılık oranlarında vade dilimlerinde 50 baz puan indirilmiş ve piyasaya ek 1.5 milyar ABD doları likidite sağlanmıştır. Son olarak ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerinin vadelerinin de uzatıldığı duyuruldu.

Piyasanın ‘’beklenti dışı’’ bu karara tepkisi sert oldu ve Dolar/TL 3.4000’ dan 3.3680’e kadar gevşedi. Ancak Avrupa Parlamentosunda gerçekleştirilen ve Türkiye’nin AB üyeliğine dair müzekerelerin geçici olarak dondurulması yönünde tavsiyenin kabul edilmesi, Dolar/TL’de düşüşleri sınırlandırdı. TCMB kararından birkaç dakika sonra gelen bu haberle kurun destek seviyeleri üzerinde kalıcı olmaya çalıştığını görüyoruz. Kararın bağlayıcılığı konusunda artık gözler 15-16 Aralık tarihinde yapılacak AB Konseyi Zirvesinde olacak."

IşıkFX Başanalisti ve UZMANPARA yazarı Gizmen Nalbantlı, konuya ilişkin UZMANPARA'ya şu değerlendirmede bulundu:

"TCMB bugün bağımsızlığı gösteren bir duruş sergileyerek hem politika faizinde hem de gecelik faiz oranında artış yaptı. Zorunlu karşılık oranlarında tüm vade dilimlerinde 50 baz puan indirim yapılarak finansal sisteme 1.5 milyar dolar likidite sağladı. TCMB bir taraftan sıkılaştırma yaparken diğer taraftan da piyasaya likidite sağlayarak bütün enstrümanları kullanarak TL sahip çıktığını gösterdi.

Merkez Bankası kurdaki yükselişin enflasyon ve ekonomi üzerindeki etkilerini sınırlamak için bu kararı aldığı metinden anlaşılıyor. Son dönemde artan volatilite sonrası alınana bu karar kısa vadede TL varlıklara pozitif yansıyabilir.  Ancak büyük resme baktığımızda dünyada güçlenen bir dolar olduğunu gözden kaçırmamalıyız.

FED’in Aralık ayı sonrası önümüzdeki yıl yapacağı faiz artış hızı, doların değer kazanmaya devam etmesi anlamına geliyor. Ayrıca içerideki sorunlar devam ediyor. Karar sonrası Avrupa Parlamentosunun Türkiye ile ilgili müzakereleri geçici olarak durdurduğu haberi geldi. İçerideki siyasi ve jeopolitik gelişmeler devam ettiği sürece TL üzerindeki baskının devam edebileceğini düşünüyorum. Kurda 3.35 desteğinin üzerinde kaldığımız sürece yukarı istek devam edebilir."

IşıkFX Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Gökhan Özkan, konuyla ilgili UZMANPARA'ya şunları söyledi:

"TCMB piyasa beklentilerinin oldukça üzerinde bir artırım yaparak negatif ayrışmanın önüne geçmek istedi ve üzerine düşen görevi yaptı. Son dönemde aşırı derecede zayıflama gösteren ve de küresel anlamda tüm para birimlerine karşı değer kazanan Dolara yenik düşen TL’nin MB’nin hamlelerinden destek bulduğunu görüyoruz.

BEKLENMEDİK KARAR

TCMB politika faizini 25 baz puan artırması beklenirken, 50 baz puanlık bir artırım yaparak orta bandı 7.50’den 8.00’a çekti. Üst bandı da yukarı çekerek AOFM’nin yönünü otomatik olarak yukarı çekti ve radikal bir karar aldı. Aynı zamanda vermiş olduğu kararda, ekonomik aktivitede dengeliyici bir etkide bulunabilmek adına zorunlu karşılıkları da indirerek, hem bankaların MB nezdinde tutması zorunlu karşılık miktarını azalttı hem de piyasada likitide bolluğu sağlayarak Dolar’ın ateşini söndürmek adına bir müdahalede bulundu.

KUR AÇISINDAN GERİ ÇEKİLME SINIRLI KALDI

MB’nin almış olduğu kararı son raddede güçlü olarak nitelendirebiliriz. Ancak Doların aşırı derecede kuvvetli duruşu, kur kanadında geri çekilmelerin sınırlı kalmasına neden olacaktır. Şunu net bir şekilde söyleyebiliriz ki, MB tarafından gerekli müdahale yapılırken, bu karara karşı gelecek siyasi otorite yorumları önemli olacak. Kararın hemen akabinde Avrupa parlamentosunun müzakereleri dondurma kararı alması, her ne kadar tam olarak bir yaptırım niteliğinde olmasa da, TL üzerinde bir stres yaratacaktır. Siyasi otoritenin karara ilişkin yorumları gün içerisinde kur tarafından fiyatlama yaratabilir. 15-16 Aralık’ta AB liderlerini Brüksel’de bir araya getirecek olan zirveden çıkacak olan karar, Türkiye- AB ilişkilerinin geleceği açısından kritik öneme sahip olacak.

MB’nin faiz kararı ile birlikte üzerine düşen görevi yaptığını bundan sonraki durumda risklerin ve tansiyonu azaltacak söylemlerin ön planda olması gerektiğini belirtebiliriz. Son dönemde muadil gelişmekte olan ülke para birimlerine göre negatif ayrışan TL’nin rakiplerine göre cazip faiz sunma ihtimali, Dolar’ın aşırı güçlendiği ortamda kura hafif de olsa sınırlı destek sağlayabilir. Ancak siyasi ve jeopolitik tansiyon ana belirleyici olmaya devam edecek.

Teknik olarak baktığımızda 3.3700 seviyesine kadar gelen satışların burdan hızlı tepkiyle birlikte toparlandığını görüyoruz. 3.3830 seviyesinin üzerinde kalacak bir hareket sonrası yeniden 3.40-3.42 denemeleri söz konusu olabilir. Geri çekilmelerin sınırlı kalacağını düşündüğümüz kur için önemli noktanın 3.35-3.30 aralığı olabileceğini belirtelim. Bu bölgenin altında kalabilmemiz için risklerin bir miktarı azalması gerekli olacaktır. Gelişmekte olan ülke kurlarının kaderini belirleyecek en önemli gelişme ise, FED’in 2017’de vereceği faiz tahmilerine dair revizyonlar olacak. FED 2017 revizyonlarında çok daha agresif bir faiz artırımı planlarsa kurda 3.50 hareketinin görülme ihtimali halen potada."