`TÜFE üzerinde TL`deki kaybın etkisi izlendi`

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), Ağustos ayında tüketici fiyatları üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkilerinin izlendiğini açıkladı.

TCMB tarafından yayımlanan Ağustos ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nun tam metni şöyle:

"Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,40 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu yüzde 7,14’e yükselmiştir. Bu dönemde tüketici fiyatları üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkileri izlenmiştir. Taze meyve ve sebze fiyatlarında son aylarda gözlenen düzeltme eğilimi kesintiye uğrarken kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş eğiliminin sürmesi gıda ve yemek hizmetleri fiyatlarını olumsuz etkilemeye devam etmiştir. Petrol fiyatlarındaki aşağı yönlü seyirle enerji grubunda yıllık enflasyon gerilemiştir.
 
Bu dönemde temel mal ve hizmet gruplarında yıllık enflasyon yükselmiştir. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergeleri bir miktar artmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış göstergeler ise enflasyonun ana eğiliminin yavaşlamakla birlikte yüksek seyrini sürdürdürdüğüne işaret etmiştir.

DEĞERLENDİRMELER

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,40 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,33 puan artarak yüzde 7,14 olmuştur. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranları sırası ile 0,24 ve 0,35 puan artarak yüzde 7,83 ve 7,66’ya yükselmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, Ağustos ayında enerji grubunun katkısı 0,05 puan gerilerken diğer alt grupların katkısı yaklaşık 0,1’er puan artmıştır. Mevcut durumda tüketici enflasyonuna en yüksek katkı hizmet grubundan gelmektedir.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde iyileşmenin sürdüğü ancak yüksek seviyelerin korunduğu gözlenmiştir. Bu dönemde ana eğilim, temel mal grubunda gerilerken hizmet grubunda yükselmiştir.

Ağustos ayında hizmet fiyatları yüzde 1,14 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,24 puan artışla yüzde 8,65’e yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma dışındaki tüm ana kalemlerde artış kaydederken grup genelinde Türk lirasındaki değer kaybının yansımaları izlenmiştir. Kırmızı et başta olmak üzere gıda fiyatları genelindeki olumsuz seyre bağlı olarak lokanta otel grubundaki yüksek oranlı fiyat artışları sürmüştür. Bu grupta Ağustos ayında son dokuz yılın en yüksek aylık artışı gerçekleşmiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 14,26’ya yükselmiştir. Ayrıca bu dönemde eğlence-kültür ve eğitim hizmetleri başta olmak üzere “diğer hizmetler” olarak sınıflandırılan kalemlerde de fiyat artışları hızlanmıştır. Bu doğrultuda, hizmet enflasyonu ana eğiliminde bir miktar bozulma kaydedilmiştir. 

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ağustos ayında 0,52 puanlık artışla yüzde 6,58’e yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı tüketim malları ve giyim grubunda yükselirken giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda sınırlı bir oranda gerilemiştir. Döviz kurunun birikimli etkilerine bağlı olarak dayanıklı mal grubu fiyatları aylık bazda yüzde 0,55 oranında artmıştır. Söz konusu artışlar bu dönemde elektrikli ve elektriksiz aletler grubunda daha yüksek olmakla birlikte, grup genelinde gözlenmiştir. Giyim grubu yıllık enflasyonunda önceki aydaki belirgin düşüşün ardından bir artış gözlenmiştir. Giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda ise aylık artış oranı yakın döneme kıyasla bir miktar yavaşlamış ve grup yıllık enflasyonu yüzde 7,22’ye gerilemiştir. Son dönemde Türk lirasında kaydedilen belirgin değer kaybının temel mal fiyatlarına yansımasının bu aşamada sınırlı kaldığı gözlenmiştir.

Enerji fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,76 oranında azalmıştır. Bu gelişmede, uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak sırasıyla yüzde 2,63 ve 0,88 oranında gerileyen akaryakıt ve tüpgaz fiyatları belirleyici olmuştur. Yıllık enerji enflasyonu bu olumlu seyir ile birlikte yüzde 1,26 oranına gerilemiştir.

Ağustos ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,46 puan artışla yüzde 9,71 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda yükselirken işlenmiş gıda grubunda yavaşlama eğilimini sürdürmüştür. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları Ağustos ayı artışında taze meyve ile kırmızı et öne çıkmıştır. Bu dönemde koyun eti fiyatları yatay seyrederken dana eti fiyatlarındaki yükseliş eğilimi hız kesmekle birlikte sürmüştür. İşlenmiş gıda grubunda yıllık enflasyondaki yavaşlamaya karşılık aylık fiyat artışı bir önceki ayın ardından bu dönemde de hızlanmıştır. Bu gelişmede, zeytinyağı başta olmak üzere sıvı yağ, şeker, çay, konserve işlenmiş sebze ürünleri ve alkolsüz içecek fiyatlarının etkisi hissedilmiştir. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 10,82’ye, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise yüzde 5,52’ye yükselmiştir.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,98 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 6,21’e yükselmiştir. Türk lirasındaki belirgin değer kaybına bağlı olarak imalat sanayi fiyatlarında artış gözlenirken başta petrol olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarındaki düşük seyir bu etkiyi sınırlamıştır. Yıllık enflasyon imalat sanayi fiyatlarında yüzde 6,66’ya, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,70’e yükselmiştir.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Ağustos ayında dayanıksız tüketim malları grubunda sınırlı olmakla birlikte tüm alt grup fiyatlarının yükseldiği görülmüştür. Ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 1,76 oranında artarken Türk lirasındaki değer kaybının etkisi grup geneline yayılmıştır. Sermaye malı imalatındaki yüzde 2,16 oranındaki fiyat artışında ise “diğer özel amaçlı makine” fiyatları ve metal yapı ürünleri imalatı fiyatları ön plana çıkmıştır.

Dayanıklı tüketim malları fiyat artışında ise mücevherat imalatı fiyatları belirleyici olmuştur. Sonuç olarak, Ağustos ayında tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskıların bir miktar güçlendiği gözlenmiştir."