Merkez Bankası banka kredileri eğilimi anketinde, 2016 yılının ikinci çeyreğinde hem yurt içi hem de yurt dışı kredi koşullarının gevşediği belirtildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçlarına göre, Nisan-Haziran 2016 döneminde bankalar, işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştırmayı azaltarak sürdürdü.

TCMB anketine göre, bankaların bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde önceki iki çeyrekte temelde aynı bıraktıkları standartları sıkılaştırmaya başladığı, diğer bireysel kredilerde ise standartları sıkılaştırmaya devam ettiği görüldü.
 
Ankette, şu ayrıntılara yer verildi: "Bankaların 2016 yılının ikinci çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile üçüncü çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren Banka Kredileri Eğilim Anketi’nin Nisan-Haziran 2016 dönemi sonuçları incelendiğinde Bankaların, işletmelere kullandırılan kredilerde standartları sıkılaştırmayı azaltarak sürdürdüğü, bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde önceki iki çeyrekte temelde aynı bıraktığı standartları sıkılaştırmaya başladığı, diğer bireysel kredilerde ise standartları sıkılaştırmaya devam ettiği görülmektedir.
 
2016 yılının üçüncü çeyreği için beklentiler işletmelere kullandırılan kredilerde standartlardaki sıkılaşmanın artarak süreceği, konut, taşıt ve diğer bireysel kredilerde de standartların sıkılaşmaya devam edeceği yönündedir.

Kredi talebi açısından bakıldığında, işletmelerin bir önceki çeyrekte artış gösteren kredi talepleri bu çeyrekte temelde aynı kalmıştır.
 
Öte yandan bireysel kredi türlerinden konut kredi talebinde artış gerçekleşirken taşıt ve diğer bireysel kredi talebinde azalış gerçekleşmiştir. Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde hem yurt içi hem de yurt dışı fonlama koşulları gevşemiştir. 2016 yılı üçüncü çeyreği için bankaların beklentileri, yurt içi fonlama koşullarındaki gevşemenin süreceği, yurt dışı fonlama koşullarının ise sınırlı düzeyde sıkılaşacağı yönündedir

NİSAN-HAZİRAN 2016 DÖNEMİNDE

Bankalar, işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştırmayı azaltarak sürdürmüştür. Bu çeyrekte hiçbir faktör, standartları gevşetici yönde etkili olmazken standartların sıkılaştırılmasının ardındaki nedenler, genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler başta olmak üzere endüstri ya da firmalara ilişkin görünüm, talep edilen teminatlara ilişkin riskler, sermaye yeterliliği ile ilgili kısıtlar, para ve tahvil piyasasına erişim olanağı, bankanın likidite pozisyonu, diğer bankaların rekabeti, banka dışı mali kesimin rekabeti ve piyasa finansmanı kaynaklı rekabettir. 2016 yılının ikinci çeyreği için beklenti, standartlardaki sıkılaşmanın süreceği yönündedir (Grafik 1).
 
Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, bankaların bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde önceki iki çeyrekte temelde aynı bıraktıkları standartları sıkılaştırmaya başladığı, diğer bireysel kredilerde ise standartları sıkılaştırmaya devam ettiği görülmektedir.

Konut kredilerine uygulanan standartların sıkılaşmasındaki temel nedenler genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler, emlak piyasasına ilişkin beklentiler ve fon maliyetleri/bilanç kısıtlamalarıdır. Taşıt kredilerine uygulanan standartların sıkılaşmasındaki temel nedenler genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler ve fon maliyetleri/bilanç kısıtlamalarıdır.
 
Öte yandan diğer bireysel kredilerde standartların sıkılaşmasına neden olan faktörler tüketicilerin kredi itibarı, genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler ve talep edilen teminatlara ilişkin riskler olurken, fon maliyeti/bilanç kısıtlamaları ve diğer bankaların rekabeti standartları gevşetici yönde etkili olmuştur. Gelecek çeyrek dönem için beklenti, tüm bireysel kredi türlerinde standartların sıkılaştırılacağı yönündedir (Grafik 1).
 
KREDİ TALEPLERİ
 
Nisan-Haziran 2016 döneminde kredi talepleri incelendiğinde İşletmelerin banka kredilerine olan talebi temelde aynı kalmıştır. Bu çeyrekte, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen kredi taleplerindeki artış dikkat çekerken, uzun vadeli kredi talebinin de arttığı gözlenmiştir. Ayrıca, Türk Lirası cinsinden açılan kredi talebinde de artış yaşanırken, yabancı para cinsinden açılan kredilerin talebi azalmaya devam etmiştir.

Öte yandan bireysel kredi türlerinden taşıt kredilerinde ve diğer bireysel kredilerde talep azalışı gerçekleşirken, konut kredi talebinde artış gerçekleşmiştir (Grafik 2).

2016 yılının üçüncü çeyreğinde, işletmelere kullandırılan kredi talebinde artış olması, bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde talebin azalması, diğer bireysel kredilerde ise talebin artması beklenmektedir (Grafik 2).
 
İşletmelere verilen kredilerde, sabit yatırımlar, birleşmeler/satın almalar ve yeniden yapılanma ve hisse senedi ihracı talebi azaltıcı yönde etkilerken, borcun yeniden yapılandırılması, stok artırımı ve işletme sermayesi, diğer bankalardan alınan krediler, banka dışı mali kesimden alınan krediler, borçlanmak için menkul kıymet ihracı ile satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskont ve kolaylıklar talebi artırıcı yönde etkilemiştir (Grafik 3).

Konut kredisi talebini etkileyen faktörlere bakıldığında, tüketici güveni talebi artırıcı yönde etkileyen tek faktör olurken konut piyasasına ilişkin beklentiler, konut alımı dışındaki tüketim harcamaları, bireysel tasarruflar, diğer bankalardan sağlanan krediler, diğer finansman kaynakları ve krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler talebi azaltıcı yönde etkileyen faktörler olmuştur.

Taşıt kredilerinde, diğer finansman kaynakları, taşıt piyasasına ilişkin beklentiler, tüketici güveni, taşıt alımı dışındaki tüketim harcamaları, bireysel tasarruflar, diğer bankalardan sağlanan krediler ve krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler talepte azalışa neden olan faktörler olmuştur. Diğer bireysel kredilerde ise dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama, diğer bankalardan sağlanan krediler, tüketici güveni, bireysel tasarruflar ve diğer finansman kaynakları talep azalışına neden olurken, menkul kıymet alımları talebi artıran tek faktör olmuştur.

KOŞUL VE KURALLAR
 
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında, bankaların faiz dışında alınan ücret ve komisyonları, daha riskli krediler üzerinden aldıkları kâr marjlarını ve teminat ihtiyacını sıkılaştırmaya devam ettiği, kredi sözleşmesi özel koşullarını, ortalama krediler üzerindeki kar marjını, kredi ya da kredi limitinin büyüklüğünü ve vadeyi gevşettiği görülmektedir.

Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında, bankaların bireysel kredi türlerinden konut kredilerinde ortalama ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjlarını azaltarak koşul ve kuralları gevşettiği, taşıt kredilerinde tüm koşul ve kuraları temelde aynı bıraktığı ve diğer bireysel kredilerde ise ortalama krediler üzerindeki kar marjını azaltarak koşul ve kuralları gevşettiği gözlemlenmiştir.
 
FONLAMA KOŞULLARI
 
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde hem yurt içi hem de yurt dışı fonlama koşulları gevşediği görülmektedir.
 
Yurt dışı fonlama maliyeti yurt dışı fonlama koşullarını gevşetici yönde etki yaparken, diğer koşul ve kurallar yurt dışı fonlama koşullarını sıkılaştırıcı yönde etkilemiştir. 2016 yılı üçüncü çeyreği için beklenti, yurt içi fonlama koşullarındaki gevşemenin süreceği, yurt dışı fonlama koşullarının ise sıkılaşacağı yönündedir (Grafik 4)."