Ekonomistler sanayi üretim verisini değerlendirdi

Sanayi üretim endeksi ocakta aylık bazda yüzde 1 artarken, yıllık  bazda yüzde 7,3 azaldı. Arındırılmamış sanayi üretimi endeksi de yıllık bazda  yüzde 7,3 geriledi.

Ekonomist Haluk Bürümcekçi, AA muhabirine yaptığı sanayi üretim  verilerine ilişkin yaptığı değerlendirmede, ocak ayında arındırılmamış sanayi  üretiminin yıllık bazda yüzde 7,3 düşüşle piyasa beklentisine göre daha sınırlı  gerilediğini söyledi.

Aylık endekslerdeki oynaklık nedeniyle trend açısından daha net  görüntü verdiğini düşündükleri takvim etkisinden arındırılmış endeksin üç aylık  hareketli ortalamasının yıllık değişiminin Eylül 2017'de yüzde 12,9 ile 2011'den  beri en yüksek seviyesine çıktığını anımsatan Bürümcekçi, "Sonrasında görülen  kademeli geri çekilmenin ise çok sertleştiğini görüyoruz. Ocak ayında trend hızı  yüzde 8,2 ile sert daralma bölgesinde derinlere inse de üretimde ivme kaybının  yavaşladığını da göstermektedir." ifadelerini kullandı.

Bürümcekçi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından idari  kayıtlara dayanılarak hazırlanan yeni sanayi üretimi endeksinin milli gelir  serisi ile daha uyumlu olduğuna dikkati çekti.

Sanayi üretim endeksinin son çeyrekte yüzde 7 daralırken, katma değer  azalışının yüzde 6,4 olarak açıklandığını anımsatan Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Önceki üç çeyrekte yüzde 9,9, yüzde 5 ve yüzde 0,5 artışa karşılık  katma değer artışı yüzde 7,9, yüzde 4 ve yüzde 0,1 olmuştu. Ocak gerçekleşmesi  ise geçen yılın aynı dönemine göre yıllık yüzde 7,3 düşüşle yıla sert üretim  daralması ile başlandığına işaret ederken, şubat için de öncü göstergeler yıllık  bazda daralmanın devam ettiğini düşündürmüştür. Sanayi üretimi ve katma değer  arasında önceki çeyreklerde gözlenen ilişki nedeniyle üretimin bu seyri GSYH  açısından olumsuz sinyal verirken, bunun yanı sıra iç talep ve yatırımlarda  daralma da devam ettiğinden milli gelirde de yıllık bazda azalışın (yüzde 2-3  aralığında) devam etme ihtimali yüksektir. İlk çeyrekte sanayi üretimi yıllık  bazda yüzde 5-6 aralığında ve milli gelir yüzde 2-3 aralığında daralma  kaydedebilir."

"SANAYİ ÜRETİMİ İLK ÇEYREĞE YÜKSELİŞLE BAŞLADI"

Haluk Bürümcekçi, mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış  endeksinin ocakta bir önceki aya göre yüzde 1 artış gösterdiğini hatırlattı.

Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izledikleri söz konusu  endeksin, aşırı dalgalı seyrini 2017 yılında da sürdürmüş ancak yeni tarihi  zirvesini Aralık 2017'de gördüğünü belirten Bürümcekçi, "Buna karşılık, 2018  yılının ilk aylarında dalgalı seyir sonrası nisan ayında aynı seviyeye ulaşmıştı.  Takip eden aylarda görülen kademeli düşüş ağustostan itibaren sertleşirken, son  beş ayda üst üste düşerek aralık ayında Şubat 2017'den beri en düşük seviyesine  inmişti. Ocak ayındaki yükseliş ise dipten dönüldüğüne işaret ediyor."  değerlendirmesinde bulundu.

Bürümcekçi, sanayi üretimi momentumunun gücünü ay bazında  değerlendirmektense çeyrekten çeyreğe değişimlere bakmayı daha doğru bulduğunu  söyledi.

Sonuç olarak çeyrekler bazında bakıldığında, geçen yıl ilk çeyrekte  yüzde 0,8 artış, ikinci çeyrekte yüzde 0,7 azalış, üçüncü çeyrekte yüzde 0,3  azalış ve son çeyrekte ise yüzde 5,2'lik çok sert düşüş kaydedildiğini bildiren  Bürümcekçi, ilk çeyreğe ise yükselişle başlandığına dikkati çekti.

"2019 YILI BÜYÜMESİ YÜZDE 1 CİVARINDA OLABİLİR"

Ekonomist Haluk Bürümcekçi, ilk çeyrek görünümü öncü göstergelerin  birince çeyrekte büyümenin negatif bölgede kalabileceğine işaret ettiğini  söyledi.

2018'in ilk iki çeyrek büyümesinin güçlü olmasının aleyhte baz etkisi  oluşturacağını ifade eden Bürümcekçi, yeni yıla belirgin ivme kaybı ile  girildiğinden yıllık bazda düşüşlerin devam etmesinin olası göründüğünü belirtti.

Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Sonrasındaki görünüm ise, finansal koşulların ne ölçüde gevşeyeceği  ve toparlanma eğilimine giren bankacılık kredi hacminin ne kadar yükseleceğine  bağlı olacaktır. Şubat ayının ortasından itibaren kredi hacminde belirgin  toparlanma görülmesi büyüme açısından en kötü noktanın geride kaldığını  düşündürse de, küresel büyümedeki yavaşlamanın dış talebi olumsuz etkilemeye  başlaması yeni bir aşağı yönlü risk olarak izlenmektedir. Buna karşılık, yılın  ilk çeyreğinde geçerli olan vergi indirimleri, diğer teşvik ve tedbirlerin  devreye alınması, bütçeden yapılan faiz dışı harcamaların belirgin artması ve  sisteme verilen likiditenin artması destekleyici görünmektedir. Bu doğrultuda,  2019 yılı büyümesini yüzde 1 civarında öngörmekteyiz, ancak bu tahmin üzerinde de  riskler hafif aşağı yönde devam etmektedir."

"İKİNCİ YARIDA YÜZDE 2-3 BÜYÜME GÖRÜLEBİLİR"

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, mevsim ve takvim  etkilerinden arındırılmış olarak geçen yılın ağustos ayından beri hakim olan  aylık daralma trendinin bu yılın ilk ayında büyüme yönüne geçmiş olmasının,  daralmanın boyutu açısından endişeleri kısmen rahatlattığını söyledi.

Şubat ayına yönelik ilk tahminlerinin, yıllık bazda düşüş trendinin  devam edebileceği yönünde olduğunu belirten Tokalı, "İlk tahminimiz yüzde 5  civarında yıllık düşüş gözlenebileceğine işaret ediyor. Bu durumda, yılın ilk  çeyreğinde de 'eksi' büyüme rakamı görmek şaşırtıcı olmayacak. İkinci çeyrekte  sıfıra yakın büyüme ortamı ve yılın ikinci yarısında da yüzde 2-3 civarında  yıllık büyüme öngörülerimiz doğrultusunda, 2019 büyüme tahminimizi yüzde 2'den  yüzde 0,5'e revize ediyoruz. 2020 yılına ait yüzde 3,5'lik büyüme tahminimizi ise  koruyoruz." ifadelerini kullandı.

Tokalı, ocak üretim verilerinin detaylarında, ara ve sermaye  mallarındaki zayıf eğilimin devam ettiğinin, dayanıklı tüketim mallarında geçen  yılın son ayındaki keskin düşüşün ardından hafif toparlanma eğiliminin  gözlendiğini söyledi.

Ancak, özellikle yatırım eğilimini yansıtan sermaye mallarında  yavaşlamanın boyutunda gözlenen durulmanın, ekonomide toparlanma eğiliminin  başlamasıyla ilgili temkinli iyimser beklentileri desteklediğini vurgulayan  Tokalı, "Nitekim, ekonominin diğer sektörlerini desteklemesi yönünden önemli olan  kimya sektöründe yavaşlamanın hız kaybettiğini izliyoruz. Öte yandan, inşaat ve  otomotiv sektörlerindeki yavaşlığın ise belirgin devam ettiğini görüyoruz." diye  konuştu.