Türkiye'de geçen sene gübre sektöründe 3,7 milyon ton üretim, 5,5 milyon ton satış, 248 bin ton ihracat, 2,7 milyon ton ithalat gerçekleşirken, KDV'nin sıfırlanması ve ertelenmiş gübre taleplerinin de etkisiyle bu yıl tüketimin daha yüksek seviyelere ulaşması bekleniyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, kimyevi gübre üretiminde hammadde açısından dışarıya bağımlı olan Türkiye'de uluslararası pazar koşullarıyla döviz kurları ve emtia fiyatlarındaki değişimler gübre sektörünü etkiliyor. Emtia fiyatlarının genellikle düşüş gösterdiği 2015'te gübre sektörünün üretim kapasitesi bir önceki yıla göre yüzde 8 artarak 6 milyon 189 bin tona çıktı. Gübre üretimi 2014'te 3 milyon 547 bin 796 ton iken 2015 sonunda bu rakam yüzde 3,56 artarak 3 milyon 674 bin 262 tona yükseldi, üretimin yüzde 46,42’sini kompoze ürünler oluşturdu.
Türkiye geneli toplam gübre satışı da 2015'te bir önceki seneye göre yüzde 0,66 artarak 5 milyon 507 bin 779 ton oldu. Geçen sene gübre sektöründe toplam ihracat yüzde 13,11 azalarak 248 bin 962 ton, toplam ithalat ise yüzde 13,61 azalarak 2 milyon 736 bin 437 ton olarak gerçekleşti.
GÜBRETAŞ'IN CİROSU ARTTI, NET KARI AZALDI
Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğinin yüzde 75,95'lik paya sahip olduğu Gübre Fabrikalarının (GÜBRETAŞ) üretimdeki payı ise 688 bin ton ile yüzde 18,7 olarak gerçekleşirken, sektördeki pazar payı ise yüzde 29,77 oldu.
Şirketin katı gübre üretimi geçen sene 2014'e göre yüzde 31,6, katı, sıvı ve toz gübre üretim toplamı da yüzde 31,56 arttı. Üretilen ürünün bir kısmı ara ürün olarak proseste yer alırken, 2015'te kapasite kullanım oranı yüzde 79,45 olarak gerçekleşti. 2015'i 2 milyar 931 milyon lira konsolide ciroyla tamamlayan şirket, 89,4 milyon lira net kar elde etti. Şirketin 2014 net karı 210,6 milyon liraydı.
GÜBRETAŞ söz konusu dönemde 1 milyon 646 bin 636 ton katı, 18 bin 998 ton sıvı ve toz gübre satışı yaptı. Bu rakamlar itibarıyla şirketin satışları bir önceki seneye göre yüzde 5,37 düşüş gösterdi. Şirketin iç alımları yüzde 51,8 azalarak 120 bin 885 tona, ithalat miktarı da yüzde 10 düşüşle 1 milyon 468 bin 720 tona geriledi.
Söz konusu satış gerilemesinde miktar bazında yüzde 40,42'lik pay ile CAN, yüzde 20,35'lik pay ile AN gübrelerinin satış rakamları etkili oldu.
Şirket, Türkiye faaliyetlerinde 2014'te 88 milyon 937 bin 521 lira yatırım harcaması yaparken, bu tutar 2015'te 24 milyon 798 bin 838 lira olarak gerçekleşti.
RAZİ PETROKİMYA'DAN 1,4 MİLYAR LİRA HASILAT
GÜBRETAŞ'ın İran’da yerleşik bağlı ortaklığı Razi Petrokimya ve bağlı ortaklığı Arya Phosphoric Jonoub'da 2015'te 1 milyon 770 bin 774 ton üretim yapıldı, kapasite kullanım oranı yüzde 48,63 olarak gerçekleşti.
Razi Petrokimya ve bağlı ortaklıklarında geçen yıl 1 milyon 213 bin 817 ton ürün satılarak 1 milyar 374 milyon 693 bin 724 lira hasılat elde edildi. Şirketin satışlarının 898 bin 748 tonu ihracat, 315 bin 69 tonu ise iç satışlardan oluştu. Razi Petrokimya söz konusu dönemde 53 milyon 168 bin 606 lira yatırım yaptı.
ŞİRKETİN İLERİYE DÖNÜK BEKLENTİLERİ
Şirketin perspektifinde gübrede KDV oranının sıfırlanması ve ertelenmiş gübre taleplerinin de etkisiyle 2016'da gübre tüketiminin geçen senekinden daha yüksek seviyelere ulaşması beklentileri yer alıyor. İran ile P5+1 ülkeleri arasında imzalanan Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı (JCPOA) kapsamında İran’ın yükümlülüklerini yerine getirmesi sonucu 16 Ocak itibarıyla İran’a uygulanan nükleer yaptırımların kaldırılması kararı alındı. Bu çerçevede anlaşmayı gerçekleştiren ilgili tarafların anlaşmanın gerekliliklerini yerine getirmesi şartıyla İran’ın dünya ekonomisi ile entegrasyon sürecinin hızlanması ve dış yatırıma daha uygun bir yapıya sahip olmasıyla birlikte İran ekonomisinin hızla büyüyerek 10 yıl içinde 1 trilyon doların üzerine çıkması bekleniyor.
Yaptırımların kalkmasıyla birlikte Razi Petrokimya'nın operasyonel ve finansal performansının hem kısa hem de orta vadede olumlu etkilenmesi öngörülüyor. Pazarın genişlemesiyle şirketin karlılığında, üretim ve satışında artış, lojistik, sigorta, finans, yedek parça, yatırım maliyetlerinde düşüş hedefleniyor.
BU SENE İÇİN 234 MİLYON LİRA NET KAR HEDEFİ
GÜBRETAŞ Genel Müdürü Şükrü Kutlu, daha önce yaptığı açıklamada, 2015'e olumsuz etki eden gelişmelerin 2016'da hem sektör hem de GÜBRETAŞ açısından birer fırsata dönüşeceğini belirtmişti.
Gübrede KDV indirimiyle ilgili Bakanlar Kurulu kararının yayınlanmasıyla 2016'ya güzel başladıklarına dikkati çeken Kutlu, "Özellikle son çeyrekte ertelenen gübre alımlarının 2016 yılında gerçekleşmesini bekliyoruz. Bu sayede sektör de tarihinin en yüksek tüketimine ulaşabilir bu yıl. Satışların yanı sıra ciro, karlılık ve yatırımda da rekorların hedeflendiği 2016'da 2 milyon tonu aşan satış hacmi, 4 milyar lira üzerinde konsolide ciro ve 234 milyon lira net kar hedefliyoruz. Bu hedeflere ulaşmak gübrede KDV'nin kaldırılması, İran'a ekonomik yaptırımların sona ermesi ve kurumsal altyapıyla ilgili gerçekleşen adımlar sayesinde daha kolay olacak" ifadesini kullanmıştı.
