Lübnan hükümetinin 17 Ekim 2019`da aldığı vergi paketi kararları, ülkede geniş çaplı protestoları başlatırken, yeni tip corona virüsün (Kovid-19) yansımaları, Lübnan lirasının değer kaybı ve son olarak Beyrut`taki liman patlaması ekonomik krizi daha da derinleştirdi.
Lübnan hükümetinin 17 Ekim 2019'da aldığı vergi paketi kararları  (petrol ürünleri ve sigaraya verginin artırılması ve WhatsApp uygulaması  üzerinden iletiÅŸimden aylık 6 dolar vergi alınması) ülkede protestoların  baÅŸlamasının ana nedeniydi.

Ardından geceleri Beyrut'ta ve diÄŸer illerde protestolar baÅŸladı.  Gösteriler sırasında yollar kesildi, banka ÅŸubelerinin ve maÄŸazaların vitrinleri  parçalandı ve hükümet istifa edene kadar açık grev ilan edildi.

Aynı gün hükümet iletiÅŸim vergisini iptal etti ancak gösteriler  durmadı ve daha da ileri gitti. Güvenlik güçleri ve askerler ile göstericiler  arasında baÅŸbakanlık binası önünde çatışma çıktı.

Bu ÅŸekilde göstericiler hükümetin istifası konusunda ısrar ederken,  protestolar ve yol kesmeler gün boyunca devam etti.

HÜKÜMETÄ°N Ä°STÄ°FASI

Lübnan BaÅŸbakanı Saad el-Hariri'nin 18 Ekim'de krizin çözümü için  hükümet ortaklarına 72 saat süre tanıdığını açıklamasından bir gün sonra Lübnan  Güçleri Partisi'nden 4 bakan istifa etti.

Ä°lerleyen günlerde ise baÅŸkent Beyrut baÅŸta olmak üzere birçok kentte  meydanlarda büyük gösteriler düzenlendi. EÄŸitim sektörü, kamu kurumları ve  bankalar grev baÅŸlattı.

Hariri, Cumhuriyet Sarayı'ndaki bakanlar kurulu toplantısının ardından  yeni bir reform paketi açıklasa da hükümetin istifası konusunda ısrarcı  göstericiler protestolara devam etti.

Hükümetin tüm çabaları baÅŸarısız oldu ve BaÅŸbakan Hariri ülkesinde 2  hafta devam eden hükümet karşıtı gösteriler nedeniyle 29 Ekim'de istifasını  sundu.

Hariri'nin istifasının ardından göstericiler yolları açmış ve ülkedeki  grev sona ermiÅŸ olsa da meydanlarda kalma çaÄŸrıları sürdü.

LÜBNAN LÄ°RASININ DÖVÄ°Z KARŞISINDAKÄ° DEĞER KAYBI

Ülkedeki siyasi ve ekonomik çalkantılar Lübnan lirasının Mayıs 2020  başından itibaren yüzde 85 deÄŸer kaybetmesine neden oldu. Ülkede kur sabitlense  de yerel para biriminin deÄŸer kaybı devam etti. Bugün resmi kura göre 1 ABD  doları, 1500 Lübnan lirası olmasına raÄŸmen karaborsada 8 bin lira civarında iÅŸlem  görüyor.

Merkez Bankası’nın önlemleri, Lübnan lirasının döviz karşısındaki  deÄŸer kaybını durdurmayı baÅŸaramadı.

Binlerce Lübnanlı kendilerini birkaç ay içinde iÅŸini kaybetmek ya da  maaşının kesintiye uÄŸramasıyla karşı karşıya buldu.

Bu durum resmi verilere göre ülkede iÅŸsizlik oranını yüzde 35'in  üzerine çıkardı.

FİYATLARDAKİ AŞIRI ARTIŞ

Lübnan lirasının deÄŸer kaybetmesi, ülke tarihinde benzeri görülmemiÅŸ  fiyat artışlarını beraberinde getirdi.

Ekonomik kriz, ülke piyasasındaki gıda ve temizlik gibi temel ihtiyaç  ürünlerinin fiyatlarına yansıdı. Lübnan devlet bankalarından El-Ä°timad  Bankası’nın açıkladığı verilere göre gıda ve giyim ürünlerinde yüzde 200 artış  yaÅŸandı.

Tüketici fiyatları endeksi, Mayıs ayında yüzde 56,6, Haziran ayında  ise yüzde 89,7 oranında fiyatların arttığına iÅŸaret ediyor.

AraÅŸtırmalar Lübnan'ın, Orta DoÄŸu ve Kuzey Afrika ülkeleri arasında bu  ölçüde enflasyonun yaÅŸandığı ilk ülke olarak tarihe geçtiÄŸi kaydediyor.

CORONA VÄ°RÜS YANSIMALARI

Lübnan’da ilk yeni tip corona virüs (Kovid-19) vakası 22 Şubat’ta  Ä°ran’dan gelen bir yolcuda tespit edildi.

Virüsün ülkede hızla yayılması tüm dünyada olduÄŸu gibi Lübnan’da da  bazı önleyici tedbirleri beraberinde getirdi.

Lübnan resmi makamlarının tahminlerine göre, Kovid-19’un ekonomideki  yansımaları 2020’de Lübnan Gayri Safi Yurt Ä°çi Hasılasında (GSYÄ°H) yüzde 12'den  fazla daralmaya neden olacak.

TAHVÄ°L ÖDEMELERÄ°

Lübnan, tarihinde ilk kez mart ayında, 30 milyar doları aÅŸan eurobond  tahvil senetleri ödemelerinin 1,2 milyar dolarlık aidat ödemesinde temerrüde  düÅŸtü.

Maliye Bakanlığı, 2020'de vadesi dolacak toplam 4,6 milyar dolarlık  eurobond tahvil senetleri ödemelerinin, ülkenin döviz rezervlerini korumak  amacıyla yapılmayacağını duyurdu.

Bu durum ülkeyi uluslararası finans kurumlarından hibe ve destek alma  arayışlarına yönlendirdi.

DIŞ REZERVLER

Lübnan Merkez Bankası resmi verileri, ülkenin döviz rezervlerinin  geçen Temmuz ayında aylık bazda yüzde 6,5 düÅŸüÅŸle 30,8 milyar dolara gerilediÄŸini  belirtti.

Döviz rezervleri 2019 yılında yıllık yüzde 7 düÅŸüÅŸle 37,77 milyar  dolara düÅŸerken, altın dahil toplam dış rezervler geçen yılın sonunda yaklaşık  51,66 milyar dolar olmuÅŸtu.

Lübnan, GSYÄ°H deÄŸerinin yaklaşık yüzde 170'ine denk gelen 92 milyar  doları aÅŸan genel borç yükü altında bulunuyor.

Arap ülkesinin, 20 milyar dolardan fazla dış destek alması gerekiyor.  Bu desteÄŸin 11 milyarı 2018'de Paris'te düzenlenen "CEDRE" konferansı tarafından  onaylanan, ancak henüz üzerinde anlaÅŸmaya varılmamış bir ekonomik reform programı  çerçevesinde verilmesi bekleniyor.

IMF GÖRÜŞMELERÄ°

Lübnan Ekonomi ve Ticaret Bakanına göre, salı günü meydana gelen  patlamadan önce de içinde bulunduÄŸu ekonomik kriz nedeniyle sıkıntı çeken  Lübnan’ın Uluslararası Para Fonu (IMF) ile çalışması tek çözüm gibi duruyor.

IMF ile Lübnan arasındaki müzakereler geçen günlerde durmuÅŸtu. 10  milyar dolarlık kredi için yapılan görüÅŸmelerin durmasına ise Lübnan'daki ana  siyasi partiler, merkez bankası, ticari bankalar ve milletvekilleri arasında  gerginlik yaratan finansal kayıpların büyüklüÄŸü konusundaki anlaÅŸmazlığın neden  olduÄŸu ifade ediliyor.

BEYRUT LÄ°MANI PATLAMASI

Beyrut Limanı'nda 4 AÄŸustos'ta patlayıcı maddelerin bulunduÄŸu 12  numaralı depoda önce yangın çıkmış, ardından tüm kenti sarsan çok güçlü patlama  meydana gelmiÅŸti.

Lübnan SaÄŸlık Bakanı MüsteÅŸarı Rıza el-Musavi, söz konusu patlamada  hayatını kaybedenlerin sayısının 154'e yükseldiÄŸini, yaralı sayısının da yaklaşık  6 bin olduÄŸunu açıklamıştı.

Lübnan hükümeti 5 AÄŸustos'ta patlamayla ilgili 5 gün sürecek bir  soruÅŸturma yapılacağını ve limanda 2014'ten bu yana depolama, koruma ve denetim  iÅŸlerini yürüten tüm yetkililer hakkında ev hapsi ve yurt dışına çıkış yasağı  getirildiÄŸini açıklamıştı.

Patlamanın etkisiyle büyük zarar gören Beyrut Limanı, Lübnan'da tahıl,  gıda maddeleri ve ilaçların tutulduÄŸu en büyük depolama alanı olarak  kullanılıyordu.