Ürün ihtisas borsacılığında yeni dönem

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının "Ürün İhti̇sas Borsasının Kuruluş, Faali̇yet, İşleyi̇ş ve Deneti̇m Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeli̇ği" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Buna göre, Bakanlık ve Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla kurulan Ürün İhtisas Borsası, anonim şirket statüsünde faaliyet gösterecek.

Borsada işlem görecek elektronik ürün senedi ve vadeli işlem sözleşmelerine ilişkin piyasa yapısının, derinliğinin ve ekonomik ihtiyaçla etkinlik şartlarının uygun olması gerekecek. Bakanlıktan faaliyet izni alınmadan borsacılık işlemlerinde bulunulamayacak.

Borsanın faaliyet izni için mevzuata uygun muhasebe kayıt, bilgi ve belge sistemiyle düzenli iş akışı ve haberleşmeyi sağlayacak yeterli organizasyonun kurulması, teknik donanımın sağlanması, iç kontrol, denetim ve gözetim birim ve sistemlerinin oluşturulması ve işler hale getirilmesi şartı aranacak.

Borsa bünyesindeki bütün varlıklar için hırsızlık, yangın, duman, infilak, deprem, dahili su basması, sel, grev-lokavt-kargaşalık, terör, fırtına, yıldırım, yer kayması ve benzeri rizikolara karşı sigorta yaptırılması gerekecek.

Faaliyet izni almak için dilekçeyle Bakanlığa başvuruda bulunulacak. İbraz edilen belgelerdeki bilgilerin mevcut durumu yansıtıp yansıtmadığını, teknik ve idari şartların sağlanıp sağlanmadığını mahallinde incelemek üzere Bakanlık bünyesinden ve SPK ile Bakanlıkça uygun görülecek diğer kurum ve kuruluşlardan, sayısı beşten az olmamak üzere teknik ve uzman kişilerden oluşan bir inceleme komisyonu kurulacak.

BORSANIN FAALİYET İLKELERİ VE ESASLARI

Borsa, işlem görecek araçların serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak, bu amaçla gerekli platform ve sistemleri kurmakla yükümlü olacak.

Fiyatların tespiti ve ilanı başta olmak üzere, işlem yapanların karar almalarını kolaylaştıracak bilgileri düzenli şekilde uygun araçlarla açıklanacak borsanın mali yapısına, organizasyonuna ve piyasa faaliyetlerine ilişkin bilgiler de düzenli aralıklarla kamuya duyurulacak.

Borsa Yönetim Kuruluna, Bakanlık ve SPK tarafından birer üye atanacak. Bakanlıkça Yönetim Kurulu üyeliği için Bakanlık mensupları görevlendirilemeyecek.

Yönetim Kurulu üyeleri 3 yıl için seçilecek, süresi bitenler tekrar seçilebilecek. Yönetim Kurulu üyeleri, görev süresi sona ermeden atayan kurum ya da seçen organ tarafından görevden alınabilecek ve yerlerine yeni üyeler atanacak ya da seçilecek. Bu üyeler görevden alınan üyelerin görev sürelerini tamamlayacak.

Üye tam sayısının çoğunluğuyla en az ayda bir toplanacak Yönetim Kurulu, kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğuyla alacak.

Borsada, Yönetim Kuruluna verilen görevlerin yerine getirilmesi için işin niteliğinin gerektirdiği sayıda komite kurulabilecek.

İŞLEM LİMİTLERİ YÖNETİM KURULU TARAFINDAN BELİRLENECEK

Borsada hesap, hesap tipi veya borsa üyesi bazında yapılabilecek azami işlem miktarı, Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek. İşlem limitlerini, borsadaki işlem hacmini gözeterek suni fiyat oluşumuna yol açmayacak şekilde belirlemek esas olacak. Bakanlık, gerekli gördüğü durumlarda işlem limitlerinin yeniden belirlenmesini talep edebilecek veya işlem limitini geçici süreyle resen belirleyebilecek.

Borsanın her türlü işlem, hesap, kayıt ve defterleri Bakanlığın gözetim ve denetimine tabi olacak.

Borsa tarafından; gerçekleştirilen işlemler üzerinden, borsa üyesi ve işlem türü esas alınarak Yönetim Kurulu tarafından belirlenen ve Bakanlık tarafından onaylanan miktar veya oranda Borsa Garanti Fonu payı alınacak.

Borsada işlem gören elektronik ürün senedi alım satımından tahsil edilecek borsa tescil ücretlerinin yüzde 10'u ile borsada işlem gören elektronik ürün senedi alım satım bedelinin binde 0,5'i borsa veya takas merkezi tarafından aylık olarak Lisanslı Depoculuk Tazmin Fonuna aktarılacak.

Yeni yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle 9 Mart 2005'te Resmi Gazete'de yayımlanan "Ürün İhtisas Borsalarının Kuruluş, İşleyiş ve Denetim Usul ve Esasları Hakkında Genel Yönetmelik" yürürlükten kaldırıldı.