TCMB fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı

Merkez Bankası, Ocak ayında işlenmemiş gıda enflasyonunun belirgin oranda gerilediğini, enerji grubunda yıllık enflasyonun elektrik fiyatlarına bağlı yüksek fiyat artışına karşın baz etkisiyle gerilediğini belirtti.

TCMB'nin Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda şöyle denildi:

"Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,02 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,57 puan azalarak yüzde 10,35 olmuştur (Grafik 1). Bu dönemde B endeksinin yıllık değişimi yüzde 12,31 ile görece yatay seyrederken, C endeksinin yıllık değişimi 0,12 puan azalarak yüzde 12,18’e gerilemiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre tüm alt grupların katkısında düşüş görülmüştür. Bu dönemde gıda, alkol-tütün-altın ve enerji gruplarının katkısı sırasıyla 1,01, 0,22 ve 0,15 puan azalırken, hizmet ve temel mal gruplarının katkısındaki azalış 0,1’er puan olmuştur.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göre enflasyonun ana eğilimi bir miktar gerilemiştir. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda düşük bir oranda artmış, temel mal grubunda ise gerilemiştir. Bu gelişmelerle, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korunmuştur.

Ocak ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,26 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,24 puan azalarak yüzde 9,23’e gerilemiştir. Bu gelişmede ulaştırma ve haberleşme alt kalemleri etkili olurken, yıllık enflasyon kira ve lokanta-otel gruplarında görece yatay seyretmiş, diğer hizmetlerde ise bir miktar yükselmiştir. Ulaştırma grubu enflasyonundaki yavaşlamada karayolu ve havayolu yolcu taşımacılığındaki gelişmeler öne çıkmıştır. Haberleşme hizmetleri Ocak ayında internet ve telefon görüşme ücretindeki azalışlara bağlı olarak
yüzde 1 civarında gerilemiş, böylelikle bu grupta yıllık enflasyon sıfıra yaklaşarak diğer alt gruplardan önemli ölçüde ayrışmıştır. Diğer hizmetler grubu enflasyonundaki artışta ise birikimli döviz kuru etkilerini yansıtan bakım-onarım hizmetleri ile fiyatları yeniden değerleme oranına göre belirlenen kalemler öne çıkmıştır.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,13 puanlık artışla yüzde 15,58’e ulaşmıştır. Bu gelişmede yıllık enflasyonu yüzde 12,68 ile tarihsel olarak en yüksek seviyeye ulaşan giyim grubu etkili olmuştur. Bu gelişmede, birikimli maliyet etkilerinin yanında toplam talep koşullarının da etkili olduğu değerlendirilmektedir. Dayanıklı mal grubunda aylık bazda yüksek fiyat artışları devam etmiş, özellikle mobilya grubundaki artış (yüzde 5,01) dikkat çekmiştir. Ayrıca, otomobil ve ithal bileşeni yüksek diğer ürünlerde döviz kurunun gecikmeli etkilerine bağlı olarak yüksek oranlı fiyat artışları sürmüştür. Özetle, temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkileri öne çıkarken, toplam talep koşulları da enflasyondaki yukarı
yönlü seyri desteklemiştir.

Enerji fiyatları Ocak ayında yüzde 2,37 oranında artmıştır. Bu gelişmede yüzde 8,79 oranında artan elektrik fiyatları öne çıkmıştır. Bu dönemde petrol fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak akaryakıt fiyatları da (yüzde 1,01) yükselmiştir. Aylık bazdaki yüksek fiyat artışına rağmen enerji grubu yıllık enflasyonu baz etkisiyle 1,24 puan gerileyerek yüzde 9,17 olmuştur.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ocak ayında 5,03 puan azalarak yüzde 8,76 olmuştur. Bu gelişmede işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, işlenmiş gıda enflasyonu yükseliş kaydetmiştir. Bu dönemde başta sebze olmak üzere taze meyve ve sebze fiyatları mevsimsel eğilimine kıyasla olumlu bir seyir izlemiştir. Diğer taraftan, pirinç fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiş, çiğ süt alım fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak süt fiyatlarında yükseliş gözlenmiştir. İşlenmiş gıda fiyatları Ocak ayında yüzde 1,76 ile yüksek bir oranda artmış, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 12,93’e ulaşmıştır.

Ekmek Tebliği’ndeki gramaj değişikliğine bağlı olarak ekmek fiyatları bu dönemde yüzde 3,73 ile belirgin bir oranda artmıştır. Alkolsüz içecek fiyatları üzerinde ise bazı içeceklerden
yüzde 10 oranında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) alınmaya başlanması kararının etkileri hissedilmiştir. Peynir ve diğer süt ürünleri fiyatları üzerinde ise çiğ süt alım fiyatlarındaki artışın yansımaları izlenmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve sebze dışı gıda yıllık enflasyonu Ocak ayında yüzde 11,41’e yükselmiştir. Ocak ayında alkollü içecek ve tütün ürünleri fiyatları düşük bir oranda artmıştır. Alt gruplar bazında alkollü içecek fiyatları maktu ÖTV artışına istinaden yüzde 5,74 oranında yükselirken, tütün ürünleri fiyatları otomatik mekanizma çerçevesinde maktu ÖTV’de öngörülen artışın Bakanlar Kurulu kararıyla yapılmamasının etkisiyle yatay seyretmiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak, alkol-tütün grubunun yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilemiştir.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Ocak ayında yüzde 0,99 oranında artmış, yıllık enflasyon baz etkisiyle 3,33 puan gerileyerek yüzde 12,14 olmuştur. Üretici fiyat artışında döviz kurundaki ılımlı seyre karşılık başta petrol ve metaller olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışların olumsuz etkisi izlenmiştir. Yıllık enflasyon imalat sanayi ile ana metal ve petrol hariç imalat sanayiinde baz etkileriyle gerilemiş ve sırasıyla yüzde 14,13 ve 12,30 olmuştur. Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise bir miktar gerilemiştir.

Ana sanayi gruplarına göre Ocak ayında fiyatlar elektrik, gaz ve su fiyatlarındaki düşüşlere bağlı olarak enerji grubunda gerilerken, dayanıksız tüketim mallarında görece ılımlı bir artış göstermiş, diğer alt gruplarda ise güçlü bir seyir izlemiştir. Ara malı fiyatlarındaki artışta çimento, boya ve plastik gibi inşaat bağlantısı güçlü ürünler sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarları öne çıkmıştır. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilyadaki belirgin artışa istinaden yükselirken, dayanıksız tüketim malı fiyatları işlenmiş meyve-sebze, unlu mamul, tekstil ve süt ürünlerine bağlı olarak artmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar bir önceki aya kıyasla bir miktar zayıflamakla birlikte güçlü seyrini korumuştur."