Yurt dışında piyasalarda dalgalanmalara yol açan Brexit ve ticaret müzakereleri konularında belirsizliklerin nispeten giderilmesi ile yurt içinde ekonomi yönetiminin aldığı tedbirler sonucu dengelenmeden dönüşüm sürecine geçilmesi, hem analistlerin hem de iş dünyasının 2020`de daha olumlu bir ekonomik tablo görüleceği beklentilerini güçlendiriyor.
Konjonktürel politik hareketlerin takip edildiği ve jeopolitik  risklerin gündemden düşmediği bir yılın daha sonuna yaklaşılırken, ülkeler arası  siyasi çatışmaların temelinde yatan ekonomik sisteme hakim olma isteği ve bu  paralelde oluşan "ticaret savaşı" gelişmeleri, 2019'da piyasaları ve ekonomik  kararları etkileyen temel konu oldu.

Brexit gelişmelerinin de yakından takip edildiği 2019'da, Avrupa  ekonomisinde istenen toparlanmanın yakalanmaması, İtalya, İspanya ve İngiltere'de  siyasi belirsizliklerin oluşması küresel ekonomiye dair yavaşlama kaygılarının  artmasını tetikledi.

Gelişmeler çerçevesinde ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez  Bankası (ECB) gibi önde gelen merkez bankalarının ekonomiyi desteklemek amacıyla  para politikalarında yeniden gevşemeye dönmesi ekonomiye ilişkin risklerin  azalmasını sağladı.

Tüm bunlar doğrultusunda globalleşmenin getirdiği domino etkisi ile  tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye ekonomisinde de iç gelişmelerden çok dış gelişmelerin öne çıktığı bir yıl yaşandı.

2020 YEP HEDEFLERİ GÜVEN VERİYOR

Yurt dışındaki riskler ve iç gelişmeler çerçevesinde, ekonomi yönetimi  yıl genelinde gerek açıkladığı tedbirlerle gerekse hayata geçirdiği reformlarla  ekonomide sert savrulmaların önüne geçti. Böylece 2019, Türkiye'de enflasyonun  yüzde 20'lerden tek haneye gerilediği, daralma döneminden tekrar büyümeye  geçildiği, ihracatta rekorların kırıldığı ve rekor cari fazlaların görüldüğü bir  yıl oldu.

TÜİK verilerine göre, Türkiye'de ocak ayında yüzde 20,35 düzeyinde  gerçekleşen enflasyon, kademeli bir şekilde düşüşe geçerek ekimde yüzde 8,55'e  kadar geriledi. Kasımda yüzde 10,56 ile yeniden çift haneye çıkan enflasyonun,  yılı Yeni Ekonomi Programı'nın (YEP) hedefi olan yüzde 12'ye yakın bir seviyede  tamamlayacağı öngörülüyor.

Büyüme tarafında yıl içinde dengelenme sürecinden dönüşüm sürecine  geçildiği görüldü. Bu anlamda geçen yılı yüzde 2,6 büyümeyle tamamlayan Türkiye  ekonomisi, 2019'un ilk çeyreğinde yüzde 2,3 ve ikinci çeyreğinde yüzde 1,6  daraldı. Üçüncü çeyrekte beklentileri aşarak yüzde 0,9 büyüyen ekonominin, YEP  hedefleri doğrultusunda 2019'u yüzde 0,5'lik Gayrisafi Yurt içi Hasıla artışıyla  tamamlaması bekleniyor.

Geçen yıl 27,6 milyar dolarla son 9 yılın en düşük seviyesinde  gerçekleşen cari açığın, 2019'da kademeli iyileştiği ve artıya geçtiği görüldü.  Türkiye, son 12 aylık cari dengede haziranda yaklaşık 17 yılın ardından ilk kez  fazla verdi. "Türkiye'nin yumuşak karnı" olarak nitelendirilen ödemeler  dengesinde elde edilen başarının 2020'de de sürdürülmesi yönünde kararlı bir  duruş sergileyen ekonomi yönetiminin, cari açığın milli gelir içindeki payı için  2020 hedefi yüzde 1,2 düzeyinde bulunuyor.

Bu yıl ekonomik göstergelerde YEP'te belirtilen hedeflere yakın bir  tablonun oluşması dikkati çekerken, bu durum söz konusu programda 2020 için  çizilen çerçeveye dair güveni de artırdı.

YEP'te enflasyon hedefleri, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları için  sırasıyla yüzde 12, yüzde 8,5, yüzde 6 ve yüzde 4,9 düzeyinde bulunuyor.  Programda işsizlik oranının 2019'da yüzde 12,9, 2020'de yüzde 11,8, 2021'de yüzde  10,6 ve 2022'de yüzde 9,8 olması hedefleniyor. Büyüme hedefleri ise 2019 için  yüzde 0,5, sonraki 3 yıl için yüzde 5'er olarak yer alıyor.

POLİTİKA FAİZİNDE 150-300 BAZ PUANLIK İNDİRİM BEKLENTİSİ

Bu yıl Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) son 4 toplantıda toplam 1200 baz puanlık faiz indirimi yaparken, politika faizi yıl başında  bulunduğu yüzde 24 seviyesinden yüzde 12'ye inmiş oldu.

Sadece faiz indirimleri ile değil, repo ve swap ihaleleri, zorunlu  karşılık düzenlemeleri ve sözle yönlendirmeleri ile öne çıkan TCMB'nin, finansal  piyasalarda sağladığı istikrar ile ekonomiye çok önemli bir şekilde destek  sağladığı görüldü.

Bu kapsamda TCMB'nin 2019'daki seri faiz indirimlerine gelecek yıl ara  vereceği ve bekle-gör politikasını benimseyebileceği konuşulsa da, ekonomistler  2020'de politika faizinde 150-300 baz puan daha azaltım bekliyor. Böylece  piyasalarda politika faizinin 2020'de yüzde 9,0 ila yüzde 10,5 arasında  şekilleneceği öngörülüyor.

TCMB'nin reel sektör, finansal sektör ve profesyonellerle geniş  kapsamlı olarak gerçekleştirdiği aralık ayı beklenti anketine bakıldığında ise  2019 sonunda enflasyonun yüzde 11,62 düzeyinde gerçekleşeceği, ekonominin de  yüzde 0,4 büyüyeceği öngörülüyor.

Söz konusu ankette 12 ay sonrasına yönelik enflasyonun yüzde 10,07,  büyümenin yüzde 3,2 ve politika faizinin yüzde 10,60 düzeyinde gerçekleşeceği  öngörülüyor.

ULUSLARARASI KURUMLARIN REVİZYONLARI "TAHMİN GÜCÜNÜ" GÖLGELİYOR

Uluslararası kurumların Türkiye ekonomisine yönelik tahminlerine  bakıldığında, yıl içinde çeşitli revizyonların gündeme gelmesi dikkati çekti. Bu  açıdan özellikle 2019'de ekonominin sert daralacağını bekleyen uluslararası  kurumların yıl sonuna yaklaştıkça bu öngörülerini büyüme yönünde güncelledikleri  görülüyor. Bu da ekonomiye yönelik tahminlerde son birkaç yıldır önemli  revizyonlarla gündeme gelen kurumların 2020 beklentilerine temkinli yaklaşımı  beraberinde getiriyor.

Bu kapsamda, nisan ayında açıkladığı raporda 2019'da Türkiye  ekonomisinin yüzde 2,5 daralacağı beklentisine yer veren Uluslararası Para Fonu  (IMF), bu beklentisini eylülde yüzde 0,25 büyüme yönünde değiştirdi. Aynı dönemde  IMF, Türkiye ekonomisine yönelik 2020 büyüme beklentisi ise yüzde 2,5'ten yüzde  3'e revize etti.

IMF, nisan raporunda belirlediği Türkiye ekonomisine yönelik enflasyon  beklentisini ekimde 2019 için yüzde 17,5'ten yüzde 15,7'ye, 2020 için ise yüzde  14,1'den yüzde 12,6'ya çekti.

Dünya Bankası da 2019'da Türkiye'ye yönelik büyüme tahminini ocak  ayında açıkladığı raporda yüzde 1,6 olarak belirlerken, bu rakamı yıl içinde  yüzde eksi 1,0'e revize etmişti. Banka ekim ayında ise Türkiye'de milli gelirin  2019'da değişiklik göstermeyeceği, dolayısıyla büyümenin yüzde 0 düzeyinde  gerçekleşeceği öngörüsünde bulundu. Dünya Bankası'nın Türkiye ekonomisine yönelik  2020 beklentisi yüzde 3 düzeyinde bulunuyor.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ise yıl başında 2019 için  Türkiye ekonomisine yönelik yüzde eksi 1,8 olan daralma beklentisini mayısta  yüzde eksi 2,6'ya revize etmiş, eylülde bu rakamı yüzde eksi 0,3 olarak  öngörmüştü. Örgüt kasımda,Türkiye ekonomisinin bu yılı yüzde 0,3 büyümeyle  kapatacağı beklentisini duyurmuştu. OECD, 2020 için Türkiye ekonomisine yönelik  beklentisini ise yüzde 3 düzeyinde belirledi.