TCMB Raporu`na göre, 1.Çeyrekte toplam ekonominin finansmanı, büyük ölçüde dünyanın geri kalanı ve hanehalkı tarafından sağlandı.
2016 yılı birinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin toplam finansal varlıkları 8.322 milyar TL, yükümlülükleri ise 9.383 milyar TL düzeyinde gerçekleşerek, finansal varlık ve yükümlülüklerin farkından oluşan net finansal değer 1.061 milyar TL düzeyine ulaşmış ve genel ekonomi net borçlu pozisyonunu sürdürdü.
 
Merkez Bankası'nın '2016-I Finansal Hesaplar Raporu' yayınlandı.
 
Rapora göre, Toplam ekonominin finansmanı, büyük ölçüde dünyanın geri kalanı (yurt dışı) ve hanehalkı tarafından sağlandı. Raporda, "2016 yılı birinci çeyreğinde, Türkiye ekonomisi net borçlu pozisyonunu sürdürürken, hanehalkı ve dünyanın geri kalanı finansman sağlayan iki ana sektör olmuştur. En borçlu sektör, finansal olmayan kuruluşlar olurken, bunu merkezi yönetim izlemiş ve diğer tüm sektörler net alacaklı pozisyonlarını korumuştur. Bu dönemde, hanehalkı net finansal değeri sınırlı miktarda artarken, finansal olmayan kuruluşların net varlıkları bir miktar gerilemiştir. AB ülkeleri ve ABD’nin oluşturduğu ülkeler ile karşılaştırıldığında, Türkiye’de finansal olmayan kuruluşlarının borçluluk düzeyinin Euro bölgesi ortalamasına yakın ve düşük seviyeli ülkeler arasında olduğu dikkat çekmektedir." denildi.

Raporda şöyle devam edildi:

"Veri dönemi boyunca, hanehalkı ve dünyanın geri kalanı finansal fazla verirken, finansal olmayan kuruluşlar ve genel yönetim finansal açık vermiştir. Diğer taraftan, finansal kuruluşlar, üstlendiği finansal aracılık faaliyetleri nedeniyle sıfıra yakın bir net finansal değer ile yatay bir seyir izlemiştir. Sektörler itibarıyla finansal varlık ve yükümlülükler incelendiğinde finansal olmayan kuruluşların hem varlık hem yükümlülük tarafında geleneksel olarak en büyük sektör olduğu görülmektedir.

Finansal araç dağılımında ise varlık ve yükümlülüklerde en ağırlıklı araçlar krediler ile hisse senetleri ve özkaynaklardır. Veri döneminde, varlık tarafında borçlanma senetlerindeki yüzde 4’lük azalış ile yükümlülük tarafında hisse senetleri ve özkaynaklardaki yüzde 13’lük azalış dikkat çekmektedir. Akım veriler incelendiğinde 2016 yılı birinci çeyreğinde, en yüksek net akım, yükümlülük artışı olarak finansal olmayan kuruluşlarda gözlenmiş olup, büyük kısmı yükümlülük işlemlerindeki artıştan kaynaklanmaktadır. Dünyanın geri kalanında varlık artışı yönünde finansal akım gözlenmiş olup, varlık işlemlerindeki artış belirleyici olmuştur.

HANEHALKI
 
Hanehalkı finansal varlıklarının 2015 yılı sonuna göre 2016 yılı birinci çeyreğinde artış gösterdiği ve bu artışın büyük kısmının mevduat kaleminde gerçekleşen işlemlerden kaynaklandığı görülmektedir. Sigorta teknik rezervlerindeki artış da işlem kaynaklıdır. Varlıkların diğer önemli kalemleri olan hisse senetleri ve özkaynaklarda ise işlem kaynaklı çıkışların değerleme artışlarıyla dengelendiği gözlenmektedir. Öte yandan, hanehalkı yükümlülükleri, ağırlıklı olarak kredilerde gerçekleşen işlemler olmak üzere bir miktar artış göstermiştir.
 
Hanehalkı finansal varlıklarında en temel araç yüzde 80’ler dolayındaki payı ile mevduatlar olup, bunu hisse senetleri ve özkaynaklar izlemektedir. Veri dönemi boyunca, hisse senedi ve özkaynakların toplam finansal yatırımlardaki payı gerilerken, sigorta teknik rezervlerinin payı artmıştır. Bu değişim, hanehalkının daha uzun vadeli yatırım araçlarına yöneldiği şeklinde değerlendirilmektedir. Öte yandan, yükümlülüklerin tamamına yakını krediler kaynaklı olarak gerçekleşmiştir. Hanehalkı net finansal değeri 2015 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki döneme göre 15 milyar TL azalmış, son çeyreklik dönemde ise 17 milyar TL’lik artış göstermiştir.

Hanehalkı borçluluğuna ilişkin göstergelere bakıldığında, hanehalkı borcunun GSYİH’ye oranı yüzde 21 civarındaki seyrini korumuş, borcun harcanabilir gelire oranı ile toplam finansal varlıklara oranı 2016 yılının ilk çeyreğinde bir önceki döneme kıyasla değişiklik göstermemiştir. Hanehalkı yükümlülüklerinin GSYİH’ye oranına bakıldığında 2016 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’nin karşılaştırma yapılan 19 ülke arasında borçluluk düzeyi en düşük ülke olduğu görülmektedir.

FİNANSAL OLMAYAN KURULUŞLAR
 
Finansal olmayan kuruluşların finansal varlık ve yükümlülüklerindeki artışın, gerçekleşen işlemlerden kaynaklandığı gözlenmektedir. Şöyle ki sektörün finansal varlıkları 2016 yılı ilk çeyreğinde 2015 yılı sonuna göre toplamda 109 milyar TL’lik işlem artışı görülmüştür. Bu artışın büyük kısmı hisse senetleri ve özkaynaklarda gerçekleşirken, değerlemede bir miktar azalış gerçekleşmiştir. Aynı dönem için toplam yükümlülüklerde gerçekleşen 145 milyar TL’lik artışın 100 milyar TL’si ihraç edilen hisse senetleri ve özkaynaklardan kaynaklanırken değerleme artışı oldukça sınırlı kalmıştır. 2016 yılı ilk çeyreklik döneminde, finansal olmayan kuruluşların varlıklar tarafındaki en önemli kalemini ticari kredi ve avanslar ile diğer kalemlerin toplamından oluşan diğer alacaklar (yüzde 48) oluşturmaktadır.
 
Hisse senetleri ve özkaynakların payı yüzde 38, para ve mevduatların payı ise yüzde 11 olmuştur. Yükümlülük tarafında ise hisse senetleri ve özkaynak ihracı yoluyla yapılan finansmanın toplam yükümlülükler içindeki payı yüzde 33, diğer borçların oranı yüzde 37, kullanılan kredilerin payı ise yüzde 28 olarak gerçekleşmiştir.

Finansal olmayan kuruluşların net varlıkları 2016 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 68 milyar Türk Lirası azalmıştır. Finansal olmayan kuruluşların borçlarının GSYİH’ye oranı ise 2016 yılı ilk çeyreğinde bir miktar azalış göstermekle birlikte borçların toplam finansal varlıklara oranı artış eğilimini sürdürmüştür.