Torba yasa yolda neler değişecek?

Kısa çalışmada kolaylaşmadan asgari ücret desteğine kadar pek çok konu torba kanunda yer almak üzere Meclis’e geliyor. İlave emekli zammı ve emekli aylığında alt sınırın yükseltilmesinin de torba kanuna eklenmesi söz konusu. İşte ayrıntılar...

Meclis gündemine bu hafta gelmesi beklenen torba kanun çalışma hayatında pek çok konu ile ilgili düzenlemeler içeriyor. Kısa çalışma uygulamasından yararlanmanın kolaylaştırılmasından asgari ücret desteğine, sigorta prim teşviklerinin süresinin uzatılmasından iş sağlığı ve güvenliğine kadar pek çok konu torba kanunda yer alıyor. Diğer yandan 5 puanlık ilave emekli zammı ve en düşük emekli aylığı miktarının 10.000 TL’ye çıkartılmasına ilişkin düzenlemenin de genel kurul aşamasında torba kanuna eklenmesi söz konusu.

Kısa çalışma son 3 yılda çalışma hayatının neredeyse en önemli enstrümanı haline geldi. Önce koronavirüs salgını daha sonra deprem nedeniyle uygulanan kısa çalışma, işçilerin çalışamadığı dönemlerde gelirlerinin en azından bir miktar korunması için çok önemli. Kısa çalışmaya gidilebilecek durumlara genel salgın da eklendi.

Bu çerçevede kısa çalışmadan yararlanmanın kolaylaştırılması adına önemli bir düzenlemeye gidiliyor. Türkiye Yüzyılı Vizyon Belgesi’nde de yer alan pasif işgücü programlarının erişilebilirliğini güçlendirme perspektifinden önemli olan düzenleme hayata geçtikten sonra son 3 yıl içerisinde 450 gün primi olan kişiler kısa çalışma ödeneği alabilecekler. Bugün için 600 gün olan prim şartının 450 güne indirilmesi daha çok kişinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanmasını sağlayacaktır.

Sigorta prim teşviki

Torba kanunda yer alan iki düzenleme işverenleri yakından ilgilendiriyor. Bunlardan ilki 6111 kanun kodlu sigorta prim teşvikinin uygulanma süresinin iki yılda daha uzatılması. 6111 kanun kodlu sigorta prim teşviki hali hazırda en geniş kapsamda uygulanan teşvik. Özellikle genç ve kadınların istihdamında daha uzun süreyle işverene destek sağlayan teşvik bir sigortalıda asgari ücret düzeyinde bile 3.100 TL avantaj sağlıyor. Bu desteğin devamı işverenleri memnun edecektir. Ayrıca düzenleme ile 31 Aralık 2025’e kadar uzatılan teşvik süresini bu tarihten sonra bir yıl daha uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilendiriliyor.

6111 kanun kodlu teşvikin süresi 31 Aralık 2023 itibarıyla sona ermişti. Torba kanun hangi tarihte yasalaşırsa yasalaşsın işverenler teşvikten 1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla yararlanabilecekler. 6111 kanun kodlu teşvik 2011’den bu yana uygulanıyor. Bir kez SGK’ya bildirilen sigortalılar iş değiştirse ve teşvik şartlarını taşısalar bile yalnızca bir kez bu teşvikten faydalanabiliyor. Aradan geçen 12 yılı aşkın sürede bu nedenle pek çok sigortalının 6111 teşvikinden faydalanamaması durumu oluşuyor. Bu sorun genel kurulda maddeye eklenecek bir ifade ile çözülebilir.

Asgari ücret desteği

İşverenleri ilgilendiren bir diğer düzenleme asgari ücret desteğinin 700 TL’ye çıkartılması. Asgari ücret komisyonu görüşmeleri süresince kararlaştırılan düzenleme torba kanun ile yürürlüğe girecek. 2024 yılının Ocak - Aralık dönemi boyunca işverenlere bir yıl önce en düşük istihdam ettikleri kişi sayısının altına inmemeleri şartıyla destek sağlanacak. Destek miktarı bir yıl önce SGK’ya günlük 671 TL ve altında bildirilen sigortalılar için günlük 23.33 TL olarak uygulanacak. 30 gün üzerinden SGK’ya bildirilen sigortalılar için destek miktarı 700 TL olacak. Toplu iş sözleşmesi bulunan işyerleri için 671 TL rakamı 1.341 TL olacak. Dolayısıyla toplu iş sözleşmesi nedeniyle ücretleri yüksek olan işçiler için de işverene destek sağlanacak. 2024 yılında yeni faaliyete geçen işyerleri de istihdam ettikleri işçiler için SGK’ya bildirdikleri gün sayısı çerçevesinde destekten yararlanabilecekler.

İşverenlerin asgari ücret desteğinden yararlanmayı sürdürebilmek için SGK’ya eksik bildirimde bulunmamaları ve kayıt dışı istihdam etmemeleri gerekiyor. Bu durumların tespiti halinde işverene sağlanan asgari ücret desteğinin tamamı geri alınıyor.

Emekliye ilave zam

Torba kanunun görüşülmeye başlanması sonrası geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yönelik 5 puanlık ilave zam ve en düşük emekli aylığının 10.000 TL olarak ödenmesi yönündeki düzenleme torba kanuna eklenecektir. Torba kanunda çalışma hayatı ile ilgili önemli düzenlemeler var. Diğer yandan seçim öncesinde zikredilen Bağ-Kur’luların emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısının 7.200’e indirilmesi yönündeki düzenleme torba kanunda yer almıyor. Bu konudaki beklentinin karşılanması için torba kanuna genel kurul ya da komisyon aşamasında bir ekleme yapılabilir.